Paliwo, serwis i amortyzacja – Struktura kosztów operacyjnych w transporcie

Opracował: dr inż. Bogusław Madej

Wydatki w branży TSL nieustannie rosną, dlatego skuteczne zarządzanie kosztami operacyjnymi staje się narzędziem do utrzymania rentowności firmy transportowej. Paliwo, które stanowi nawet 40% wszystkich wydatków przewoźnika, serwis techniczny pochłaniający kolejne 8-12% budżetu oraz amortyzacja floty to trzy filary wpływające na kondycję finansową każdego przedsiębiorstwa transportowego. W 2025 roku, gdy koszty działalności transportowej wzrosły o 3,8-10%, a opłaty drogowe e-TOLL zwiększyły się średnio o 30-45%, zrozumienie struktury wydatków operacyjnych nie jest już tylko kwestią optymalizacji – to warunek przetrwania na konkurencyjnym rynku.

Spis treści

1. Paliwo – dominująca pozycja kosztowa.
2. Serwis i utrzymanie techniczne floty.
3. Amortyzacja środków transportu.
4. Wynagrodzenia i koszty pracownicze.
5. Ubezpieczenia flotowe.
6. Opłaty drogowe i infrastrukturalne.
7. Całkowity koszt posiadania pojazdu – TCO.
8. Strategie optymalizacji kosztów operacyjnych.

Paliwo – dominująca pozycja kosztowa

Paliwo stanowi bezsprzecznie największą pozycję w strukturze kosztów operacyjnych firm transportowych. Według danych TLP, wydatki na olej napędowy stanowią ponad 40% wszystkich kosztów sektora transportowego, przewyższając nawet o jedną trzecią koszty wynagrodzeń. W raporcie Komisji Europejskiej dotyczącej transportu drogowego, udział paliwa w całkowitych kosztach operacyjnych kształtuje się na poziomie 27-37% w zależności od specyfiki działalności przewoźnika.

Czynniki wpływające na koszty paliwa

1. Rodzaj trasy – tereny górzyste i miejskie generują wyższe spalanie niż autostrady na płaskich terenach.
2. Masa przewożonego ładunku – im cięższy towar, tym większe zużycie paliwa.
3. Norma emisji pojazdu – nowoczesne ciężarówki Euro 6/Euro 7 spalają kilka litrów na 100 km mniej niż starsze odpowiedniki.
4. Styl jazdy kierowcy – gwałtowne przyspieszenia, wysokie obroty silnika i nieprawidłowe ciśnienie w oponach zwiększają spalanie.

Metody optymalizacji wydatków na paliwo

1. Szkolenia z jazdy ekonomicznej – monitoring stylu jazdy połączony z feedbackiem pozwala osiągnąć oszczędności na poziomie 16-18%.
2. Systemy telematyczne i monitoring GPS – kontrola średniego spalania, porównywanie do norm oraz wykrywanie upuszczeń paliwa.
3. Regularne utrzymanie właściwego ciśnienia w oponach i geometrii kół – zmniejsza zużycie paliwa.
4. Inwestycje w nowy tabor – nowoczesne pojazdy charakteryzują się lepszą efektywnością paliwową.
5. Optymalizacja planowania tras – wykorzystywanie systemów TMS do omijania korków i skracania dystansów.

Serwis i utrzymanie techniczne floty

Koszty serwisu i utrzymania technicznego floty stanowią 8-12% całkowitych wydatków operacyjnych przedsiębiorstwa transportowego. Obejmują zarówno regularne przeglądy techniczne, jak i naprawy awaryjne, które mogą generować nieprzewidziane wysokie koszty.

Zakres kosztów serwisowych

1. Cykliczne przeglądy techniczne – koszt podstawowego przeglądu ciężarówki to ok. 460-670 zł, rozszerzony serwis „Full Opcja" to nawet 1100 zł plus części.
2. Roboczogodzina w warsztacie – standardowa stawka wynosi 260 zł, interwencja awaryjna to 320 zł za godzinę.
3. Wymiana kluczowych podzespołów – naprawa np. silnika czy skrzyni biegów może wynieść kilkanaście tysięcy złotych.
4. Sezonowa wymiana opon – średnio 271 zł plus koszt ogumienia.
5. Magazynowanie opon sezonowych – dodatkowy koszt dla większych flot.

Amortyzacja środków transportu

Amortyzacja stanowi istotny element kosztów operacyjnych, wynoszący 5-10% całkowitych wydatków. Zgodnie z wykazem rocznych stawek amortyzacyjnych (art.16a ust.1, ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych, ISAP), dla samochodów ciężarowych stawka wynosi 20% rocznie.

Metody amortyzacji

1. Amortyzacja liniowa – comiesięczne odpisy równą wartość, okres pełnej amortyzacji 5 lat.
2. Amortyzacja jednorazowa – do wysokości 50 tys. euro dla małych podatników według art. 22k ust.7-13 (ISAP).
3. Amortyzacja degresywna – wyższe odpisy na początku użytkowania.
4. Amortyzacja według indywidualnej stawki – w uzasadnionych przypadkach.

Wynagrodzenia i koszty pracownicze

Koszty wynagrodzeń kierowców stanowią drugą największą pozycję w strukturze kosztów operacyjnych, osiągając 21-25% wydatków. Pakiet Mobilności (rozporządzenie UE 2020/1057, Dziennik Urzędowy UE) wprowadził obowiązek wypłat minimalnych w krajach przewozów oraz wykluczenie diet jako części minimalnego wynagrodzenia (art.5 ust.1; art.7).

Struktura wynagrodzenia

1. Wynagrodzenie zasadnicze: 2 000-8 200 zł brutto.
2. Dodatek za transport międzynarodowy: około 2 000 zł brutto.
3. Wynagrodzenie za dyżur: 666 zł brutto.
4. Ryczałt za nadgodziny: 500-734 zł brutto.
5. Ryczałt za pracę w nocy: 100-200 zł brutto.

Ubezpieczenia flotowe

Ubezpieczenia to 5-8% kosztów operacyjnych floty. Do najważniejszych należą: OC, AC, NNW, Assistance oraz GAP. Na wysokość składki wpływają m.in.: liczba pojazdów, ich rodzaj, wiek, historia szkodowości, forma własności i obszar operacyjny.

Koszty ubezpieczeń

1. Samochód ciężarowy – OC ok. 900 zł rocznie.
2. Ciągnik siodłowy – OC ok. 3 500 zł rocznie.
3. Autocasco – ok. 3% wartości pojazdu.
4. Assistance – ok. 250 zł rocznie.

Opłaty drogowe i infrastrukturalne

Opłaty drogowe stanowią 10-16% kosztów operacyjnych. W Polsce system e-TOLL (art.13 ustawy o drogach publicznych, ISAP) objął ponad 5 225 km płatnych dróg. Od 1 grudnia 2025 roku sieć płatnych dróg wzrośnie o kolejne 645 km, a stawki podniosą się o 30-45%, zgodnie z art.13ha ustawy o drogach publicznych.

Kary za brak opłaty e-TOLL

1. Brak opłaty w systemie.
2. Zakryte tablice rejestracyjne.
3. Przerwa w nadawaniu sygnału GPS powyżej 15 minut.
4. Brak numeru referencyjnego urządzenia pokładowego.

Całkowity koszt posiadania pojazdu – TCO

Total Cost of Ownership to wskaźnik obejmujący wszystkie wydatki związane z utrzymaniem floty przez cały okres użytkowania: stałe (wynagrodzenie, finansowanie, ubezpieczenia, amortyzacja) i zmienne (paliwo, opłaty drogowe, serwis, opony).

Przykładowe składowe TCO

1. Wynagrodzenie kierowcy wraz ze składkami ZUS.
2. Finansowanie pojazdu: leasing, kredyt, amortyzacja.
3. Ubezpieczenia: OC, AC, NNW, Assistance.
4. Utrata wartości pojazdu (deprecjacja).
5. Opłaty administracyjne i rejestracja pojazdów.
6. Paliwo, opłaty drogowe.
7. Serwis i naprawy, wymiana opon, płyny eksploatacyjne.

Strategie optymalizacji kosztów operacyjnych

W obliczu wzrostu kosztów operacyjnych w 2025 roku, niezbędne jest wdrożenie skutecznych strategii optymalizacyjnych: cyfryzacja, automatyzacja procesów, monitoring stylu jazdy, konsolidacja przesyłek, redukcja pustych przebiegów, regularne przeglądy techniczne oraz negocjacje warunków z partnerami biznesowymi.

Rekomendacje praktyczne

1. Inwestycja w systemy telematyczne i GPS.
2. Szkolenia z ekonomicznej jazdy dla kierowców.
3. Optymalizacja planowania tras.
4. Regularne przeglądy serwisowe floty.
5. Świadome monitorowanie wskaźnika TCO.
6. Outsourcing zarządzania flotą.
7. Negocjacja warunków ubezpieczeń flotowych.
8. Stała kontrola urządzeń e-TOLL dla uniknięcia kar.

Podsumowanie

Struktura kosztów operacyjnych w transporcie drogowym charakteryzuje się dominacją trzech kluczowych elementów: paliwa (30-40%), wynagrodzeń kierowców (21-25%) oraz opłat drogowych (10-16%). Serwis i utrzymanie techniczne (8-12%), finansowanie pojazdów (10-14%), ubezpieczenia (5-8%) oraz amortyzacja (5-10%) uzupełniają strukturę wydatków operacyjnych przedsiębiorstw transportowych. Optymalizacja, monitoring oraz strategiczna automatyzacja procesów pozwalają skuteczniej kontrolować wydatki i budować przewagę konkurencyjną firmy transportowej.

Spis źródeł

1. Opertowski.pl – „Transport ciężarowy – koszt za 1 km” (2024).
2. Twojaflota.pl – „Co składa się na koszty floty w firmie?”.
3. C-h-s.pl – „Ile kosztuje obsługa floty samochodowej? Przegląd ...” (2025).
4. Logistyka.net.pl – „Koszty paliwa a przewoźnicy” (2023).
5. Mala-firma.pl – „Wydatki na flotę samochodową, serwis, opony, leasing” (2024).
6. Poltrakt.pl – „Ile kosztuje transport towarów w 2025 roku? Aktualne ceny” (2025).
7. Star-fleet.pl – „Flota samochodowa w firmie - jakie są koszty jej utrzymania?” (2025).
8. Webfleet.com – „Koszty utrzymania floty pojazdów: ile kosztuje flota?”.
9. Ifsolutions.pl – „Zarządzanie flotą - planowanie budżetu floty, koszty TCO”.
10. Vademecumpodatnika.pl – „Moment podwyższenia stawki amortyzacyjnej dla samochodu ciężarowego” (2025).
11. Abakuslogistics.pl – „Rosnące koszty prowadzenia działalności transportowej” (2024).
12. Agenci-online.pl – „Ile kosztuje ubezpieczenie flotowe?” (2024).
13. Srodkitrwale.pl – „Amortyzacja samochodów ciężarowych w firmie transportowej” (2016).
14. Pomoc.ifirma.pl – „Rozliczanie firmowego samochodu ciężarowego” (2024).
15. Asstra.pl – „Jak obliczyć koszt transportu w firmie?” (2025).
16. Taxe.pl – „Amortyzacja samochodów ciężarowych” (2023).
17. Timocom.pl – „Koszty transportu – jak je obliczyć i co na nie wpływa?” (2025).
18. Hyundai.com – „Amortyzacja samochodu ciężarowego. Jak to zrobić?” (2024).
19. ZPSB.pl – „Optymalizacja kosztów wynagrodzeń w sektorze transportu”.
20. Dom-ubezpieczen.pl – „Co to ubezpieczenie floty pojazdów i dla kogo? Zakres i warunki”.
21. Leasing.sos.pl – „Amortyzacja samochodu ciężarowego w firmie na rok 2025” (2025).
22. Hogs.live – „Koszty transportu drogowego – jak je zmniejszyć?” (2025).
23. Psflota.pl – „Ubezpieczenia flotowe - czynniki wpływające na wysokość składki” (2025).
24. Poradnikprzedsiebiorcy.pl – „Amortyzacja samochodu osobowego i ciężarowego” (2024).
25. Trans.eu – „Zarobki w transporcie drogowym. Ile zarabia przewoźnik?”.
26. Serwisy.gazetaprawna.pl – „Nowe płatne drogi od grudnia 2025. Kierowcy zapłacą więcej” (2025).
27. Maszprawko.pl – „Ile kosztuje naprawa samochodów ciężarowych?” (2024).
28. Interlan.pl – „Optymalizacja transportu - jak to zrobić?” (2025).
29. Businessinsider.com.pl – „Od 1 grudnia nowe zasady płatności i kontroli. Co oznacza e-TOLL” (2025).
30. Truckfocus.pl – „Najbardziej opłacalna usługa warsztatowa – wyniki kalkulatora” (2016).
31. Dmtlogistic.pl – „Optymalizacja kosztów transportu – najlepsze strategie” (2024).
32. Etoll.gov.pl – „Zmiana wysokości stawek opłaty elektronicznej dla pojazdów ciężkich” (2024).
33. Ustarbowski.pl – „Cennik” (2025).
34. Finea.pl – „Optymalizacja kosztów w transporcie – sprawdzone metody” (2025).
35. Poradnikprzewoznika.pl – „Obniż koszt trasy w transporcie dzięki optymalizacji tras” (2024).
36. Timocom.pl – „Optymalizacja kosztów transportu – jak to zrobić?” (2025).
37. Timocom.pl – „Opłaty drogowe od 1 stycznia 2025 roku – gdzie i od kiedy płacimy?” (2024).
38. Autokurtas.lt – „Serwis” (2023).
39. Elcom.pl – „Jak obniżyć koszty transportu? 10 praktycznych sposobów” (2025).
40. Teleroute.com – „5 sposobów na obniżenie kosztów transportu” (2023).
41. Addsecure.pl – „Raport kosztów całkowitych floty” (2023).
42. Trans.info – „10 najlepszych pomysłów na oszczędność kosztów dla firm transportowych” (2024).
43. Leason.pl – „Leasing floty samochodowej. Finansowanie aut do firmy” (2025).
44. Targatelematics.com – „Optymalizacja Floty - Fleet Optimization” (2025).
45. Logistyka.net.pl – „8 sposobów na obniżenie kosztów w logistyce” (2019).
46. Poradnikprzedsiebiorcy.pl – „Leasing samochodu osobowego 2025/2026” (2025).
47. Youtube.com – „Analiza TCO w administrowaniu flotą samochodową” (2023).
48. Poradnikprzedsiebiorcy.pl – „Pakiet mobilności - jak rozliczyć wynagrodzenie kierowców?” (2023).
49. Lexlege.pl – „Art. 13ha. drogi publ. - Ustawa o drogach publicznych” (2025).
50. ZGKIM.gostyn.pl – „Ustawa z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (fragment)”.
51. Poradnikprzedsiebiorcy.pl – „Roczne stawki amortyzacyjne w 2025 roku” (2025).
52. Arslege.pl – „Art. 13. drogi publ. - Opłaty za korzystanie z dróg publicznych” (2024).
53. Inforlex.pl – „Rozporządzenie ministra finansów w sprawie amortyzacji środków trwałych” (2025).

Hashtagi

#KosztyTransportu #ZarządzanieFlotą #TransportDrogowy #OptymalizacjaKosztów #BranżaTSL #TCOFloty #LogistykaPolska

 

Jesteś zainteresowany podnoszeniem swoich kwalifikacji?

Skorzystaj z naszych usług.

Wróc na bloga