Zezwolenie czy zaświadczenie? – wybór procedury w transporcie publicznym

Opracował: dr inż. Bogusław Madej

Przewozy regularne osób w Polsce podlegają różnym wymaganiom prawnym w zależności od tego, czy posiadają status użyteczności publicznej, czy też są świadczone jako usługi komercyjne. Poniżej przedstawiono systematyczny podział wymagań na trzy kategorie: wspólne dla wszystkich przewozów regularnych, dodatkowe dla przewozów z statusem użyteczności publicznej oraz dodatkowe dla przewozów bez tego statusu.

Wymagania wspólne dla wszystkich rodzajów przewozów regularnych osób

Podstawowe wymagania prawne (niezależnie od statusu użyteczności publicznej)

Posiadanie licencji/zezwolenia przewozowego

1. 1. 1. Zezwolenie na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego w zakresie przewozu osób (art. 5 ustawy o transporcie drogowym).
      2. Licencja wspólnotowa dla przewozów międzynarodowych (jeśli dotyczy).

Kompetencje zawodowe

1. 1. 1. Certyfikat kompetencji zawodowych osoby zarządzającej transportem w przewozie osób.
      2. Kwalifikacje wstępne i szkolenia okresowe kierowców (Certyfikat Kompetencji Zawodowej - CPC).

Wymagania finansowe

1. 1. 1. Kapitał własny minimum 9000 euro na pierwszy pojazd, 5000 euro na każdy kolejny.
      2. Odpowiednie ubezpieczenia OC przewoźnika.

Niekaralność

1. 1. 1. Zaświadczenie o niekaralności osoby zarządzającej transportem za przestępstwa określone w przepisach.

Baza eksploatacyjna

1. 1. 1. Posiadanie odpowiedniej bazy dla pojazdów (własność, najem, dzierżawa).

Wymagania techniczne pojazdów

1. 1. 1. Używanie wyłącznie autobusów odpowiadających wymaganym warunkom technicznym.
      2. Aktualne badania techniczne i ubezpieczenia komunikacyjne.

Dokumentacja podczas przewozu

1. 1. 1. Wypis z zezwolenia/licencji w pojeździe.
      2. Obowiązujący rozkład jazdy.
      3. Świadectwo kierowcy (jeśli wymagane).

Dodatkowe wymagania dla przewozów regularnych  ze statusem użyteczności publicznej

Procedura organizacyjna

Zawarcie umowy z organizatorem

1. 1. 1. Umowa o świadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego.
      2. Wyłonienie w drodze postępowania o udzielenie zamówienia publicznego (art. 19 ustawy o publicznym transporcie zbiorowym).

Zaświadczenie organizatora

1. 1. 1. Wydawane przez organizatora po zawarciu umowy (art. 28 ust. 1 ustawy o publicznym transporcie zbiorowym).
      2. Oddzielne zaświadczenie na każdy pojazd (art. 28 ust. 5).
      3. Zawiera: oznaczenie przedsiębiorcy, NIP, rodzaj przewozów, środki transportu, przebieg linii.

Wymagania operacyjne

1. 1. 1. Realizacja przewozów według rozkładu ustalonego przez organizatora.
      2. Stosowanie taryfy przewozowej określonej przez organizatora.
      3. Obsługa przystanków wyznaczonych przez organizatora.
      4. Zapewnienie standardów obsługi określonych w umowie.

Obowiązki kontrolne i sprawozdawcze

1. 1. 1. Zgłaszanie zmian danych w zaświadczeniu w terminie 14 dni (art. 28 ust. 6).
      2. Poddawanie się kontrolom organizatora.
      3. Składanie sprawozdań z realizacji przewozów.
      4. Współpraca przy aktualizacji rozkładów jazdy.

Wymagania finansowe

1. 1. 1. Rozliczanie według umowy z organizatorem.
      2. Możliwość otrzymywania rekompensat finansowych za usługi użyteczności publicznej.

Dodatkowe wymagania dla przewozów regularnych bez statusu użyteczności publicznej

Procedura uzyskania zezwolenia

Zezwolenie na przewozy regularne

1. 1. 1. Wydawane przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta (zależnie od zasięgu) (art. 18 ustawy o transporcie drogowym).
      2. Wymaga uzgodnień z organami właściwymi dla przebiegu trasy.
      3. Ważność do 50 lat (w praktyce zwykle 5-10 lat).

Wymagana dokumentacja do wniosku

1. 1. 1. Proponowany rozkład jazdy z przystankami i godzinami.
      2. Schemat połączeń komunikacyjnych z zaznaczoną linią.
      3. Potwierdzenie uzgodnienia korzystania z przystanków i obiektów dworcowych.
      4. Cennik opłat za przejazd.
      5. Wykaz pojazdów z liczbą miejsc.

Obowiązki operacyjne

1. 1. 1. Samodzielne ustalanie rozkładu jazdy (w ramach zezwolenia).
      2. Określanie taryfy przewozowej zgodnie z przepisami.
      3. Zapewnienie informacji na przystankach o rozkładzie jazdy.
      4. Pobieranie opłat zgodnie z upublicznionym cennikiem.

Ograniczenia w wykonywaniu przewozów

1. 1. 1. Zakaz zabierania i wysadzania pasażerów poza przystankami określonymi w rozkładzie.
      2. Zakaz korzystania z przystanków bez zamieszczonej informacji o rozkładzie.
      3. Obowiązek przestrzegania warunków przewozu określonych w zezwoleniu.

Odpowiedzialność ekonomiczna

1. 1. 1. Pełne ryzyko ekonomiczne po stronie przewoźnika.
      2. Przychody bezpośrednio od pasażerów.
      3. Brak rekompensat od organów publicznych.
      4. Konkurencja z innymi przewoźnikami na rynku.

Kontrola i nadzór

1. 1. 1. Kontrole przez Główny Inspektorat Transportu Drogowego.
      2. Możliwość cofnięcia zezwolenia za naruszenie warunków.
      3. Kary administracyjne za nieprawidłowości w wykonywaniu przewozów.

Kluczowa różnica

Status użyteczności publicznej = przewozy na zlecenie samorządu, finansowane ze środków publicznych, wymagają zaświadczenia

Brak statusu użyteczności publicznej = przewozy komercyjne na własne ryzyko, wymagają zezwolenia

Spis źródeł

1. Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz. U. z 2024 r. poz. 1265).
2. Ustawa z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (Dz. U. z 2024 r. poz. 101).
3. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1071/2009 z dnia 21 października 2009 r.
4. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 25 maja 2011 r. w sprawie wzorów zezwoleń.

Hasztagi

#TransportPubliczny #PrzewozyRegularne #PrawoTransportowe #KomunikacjaMiejska #LicencjaTransportowa #BranżaTransportowa #ZezwolenieZaświadczenie

Jesteś zainteresowany podnoszeniem swoich kwalifikacji?

Skorzystaj z naszych usług.

Wróc na bloga