Opracował: dr inż. Bogusław Madej
Część 5 Umowy ADR stanowi praktyczny most między teoretycznymi zasadami klasyfikacji a rzeczywistymi operacjami przewozowymi, regulując kompleksowo procedury nadawcze niezbędne do bezpiecznego i zgodnego z prawem przewozu towarów niebezpiecznych. W przeciwieństwie do wcześniejszych części umowy, które koncentrują się na identyfikacji zagrożeń i wymaganiach technicznych, część 5 określa szczegółowe procedury oznakowania, dokumentowania oraz komunikacji między wszystkimi uczestnikami łańcucha transportowego. Znajomość przepisów części 5 jest kluczowa dla nadawców przygotowujących przesyłki, przewoźników wykonujących transport oraz organów kontrolnych weryfikujących zgodność z przepisami, gdyż błędy w procedurach nadawczych mogą skutkować nie tylko sankcjami finansowymi, ale przede wszystkim zagrożeniem bezpieczeństwa. Niniejszy artykuł prezentuje systematyczne omówienie najważniejszych elementów części 5 umowy ADR w oparciu o aktualne przepisy prawne, koncentrując się na praktycznych aspektach implementacji wymagań proceduralnych w codziennej działalności transportowej.
Zgodnie z przepisem 1.1.1 umowy ADR, załącznik A składa się z części od 1 do 7, przy czym część 5 zatytułowana "Procedury nadawcze" stanowi praktyczne narzędzie implementacji wymagań określonych w częściach wcześniejszych. Część ta bezpośrednio odnosi się do zapisów artykułu 2 umowy, który w punkcie (b) wskazuje na konieczność określenia procedur nadawczych, w tym oznakowania i stosowania nalepek ostrzegawczych na sztukach przesyłek i na środkach transportu.
Część 5 umowy ADR składa się z pięciu głównych działów systematycznie regulujących wszystkie aspekty procedur nadawczych:
Zgodnie z przepisem 5.1.1, część 5 zawiera przepisy dotyczące przesyłek z towarami niebezpiecznymi w zakresie ich oznakowania, umieszczania nalepek ostrzegawczych, dokumentacji oraz w przypadku, gdy ma to zastosowanie, zatwierdzania przewozu i wcześniejszego powiadamiania.
Zgodnie z przepisem 5.1.2.1, jeżeli znaki i nalepki ostrzegawcze wymagane w dziale 5.2 nie są widoczne, to opakowanie zbiorcze powinno być:
Zgodnie z przepisem 5.1.3.1, opakowania próżne nieoczyszczone, cysterny, MEMU, pojazdy i kontenery do przewozu luzem, które zawierały towary niebezpieczne różnych klas (z wyjątkiem klasy 7), powinny być oznakowane i zaopatrzone w nalepki ostrzegawcze tak, jak w stanie ładownym.
Zgodnie z przepisem 5.1.4, jeżeli dwa lub więcej towarów niebezpiecznych zapakowane są do tego samego opakowania zewnętrznego, to taka sztuka przesyłki powinna być oznakowana i zaopatrzona w nalepki ostrzegawcze wymagane dla każdego materiału lub przedmiotu. W przypadku, gdy dla różnych towarów wymagana jest taka sama nalepka, wystarczające jest umieszczenie na opakowaniu zewnętrznym jednego jej egzemplarza.
Zgodnie z przepisem 5.2.1.1, każda sztuka przesyłki powinna być oznakowana w sposób czytelny i trwały numerami rozpoznawczymi zawartych w niej towarów niebezpiecznych, poprzedzonymi literami "UN". Numer UN i litery "UN" powinny mieć nie mniej niż 12 mm wysokości, z następującymi wyjątkami:
Oznakowanie wszystkich sztuk przesyłek wymagane przepisami działu 5.2 powinno być (5.2.1.2):
Zgodnie z przepisem 5.2.1.7, materiały promieniotwórcze podlegają szczególnym wymaganiom oznakowania:
Zgodnie z przepisem 5.2.1.8, sztuki przesyłek zawierające materiały zagrażające środowisku spełniające kryteria określone w 2.2.9.1.10, powinny być trwale oznakowane znakiem dla materiału zagrażającego środowisku. Znak powinien mieć kształt kwadratu ustawionego pod kątem 45° (kształt rombu) o minimalnych wymiarach 100 × 100 mm.
Zgodnie z przepisem 5.2.1.10.1, następujące typy opakowań powinny być oznakowane strzałkami kierunkowymi:
Oznakowanie to powinno być naniesione na dwóch przeciwległych pionowych bokach sztuki przesyłki, a groty strzałek powinny być skierowane ku górze.
Zgodnie z przepisem 5.2.2.1.1, na sztuce przesyłki zawierającej materiał lub przedmiot wymieniony w tabeli A działu 3.2 powinny być umieszczone nalepki ostrzegawcze podane w kolumnie (5), jeżeli przepisy szczególne podane w kolumnie (6) nie stanowią inaczej.
Zgodnie z przepisem 5.2.2.1.6, każda nalepka ostrzegawcza powinna być:
Zgodnie z przepisem 5.2.2.1.11, każda sztuka przesyłki, opakowanie zbiorcze i kontener zawierające materiał promieniotwórczy, powinny być zaopatrzone w nalepki zgodne z odpowiednimi wzorami nr 7A, 7B lub 7C, odpowiednio do ich kategorii. Nalepki powinny być umieszczone na dwóch przeciwległych zewnętrznych powierzchniach sztuki przesyłki lub opakowania zbiorczego.
Zgodnie z przepisami działu 5.3.1, nalepki ostrzegawcze na pojazdach powinny być umieszczane według następujących zasad:
Jeśli nalepki umieszczone na kontenerach, MEGC, kontenerach-cysternach i cysternach przenośnych nie są widoczne z zewnątrz przewożącego je pojazdu, to takie same nalepki powinny być umieszczone na obu bokach i z tyłu tego pojazdu (5.3.1.3).
Nalepki powinny być umieszczone na obu bokach i z tyłu pojazdu. W przypadku wielokomorowych cystern, odpowiednie nalepki ostrzegawcze powinny być umieszczone na obu bokach pojazdu na wysokości każdej komory, a ponadto jedna nalepka odpowiadająca każdemu ze wzorów nalepek występujących na bokach powinna być umieszczona z tyłu pojazdu (5.3.1.4).
Dla materiałów klasy 1 (inne niż 1.4S) i klasy 7 (inne niż wyłączone), nalepki powinny być umieszczone na obu bokach i z tyłu pojazdu (5.3.1.6).
Zgodnie z przepisem 5.3.1.7, nalepki ostrzegawcze na pojazdach powinny mieć minimalne wymiary 250 × 250 mm (z wyjątkiem klasy 7, gdzie wymiar ten jest obowiązkowy). Powinny mieć kształt rombu i numer klasy lub podklasy powinien mieć nie mniej niż 25 mm wysokości.
Zgodnie z przepisem 5.3.2.1.1, jednostki transportowe przewożące towary niebezpieczne powinny być zaopatrzone w dwie prostokątne tablice barwy pomarańczowej, umieszczone w płaszczyźnie pionowej. Jedna tablica powinna być przymocowana z przodu, a druga z tyłu jednostki transportowej, obie prostopadle do osi podłużnej tej jednostki.
Zgodnie z przepisem 5.3.2.2.1, tablice barwy pomarańczowej powinny spełniać następujące wymagania techniczne:
Zgodnie z przepisem 5.3.2.1.4, pojazdy-cysterny, pojazdy-baterie oraz jednostki transportowe przewożące jeden rodzaj towaru niebezpiecznego w cysternach, powinny być dodatkowo zaopatrzone w tablice barwy pomarańczowej z numerem identyfikacyjnym zagrożenia i numerem UN. Tablice te powinny być umieszczone:
Numer identyfikacyjny zagrożenia składa się z dwóch lub trzech cyfr wskazujących główne i dodatkowe zagrożenia:
Zgodnie z przepisem 5.4.0, każdemu przewozowi towarów niebezpiecznych powinny towarzyszyć dokumenty zgodne z ADR. Dopuszcza się stosowanie technik elektronicznego przetwarzania danych (EDP) lub elektronicznej wymiany danych (EDI) jako uzupełnienie lub zamiast dokumentacji papierowej.
Zgodnie z przepisem 5.4.1.1, dokument przewozowy dla towarów niebezpiecznych powinien zawierać następujące informacje:
Informacje dotyczące każdego towaru niebezpiecznego powinny być podane w następującej kolejności (5.4.1.1.1):
Przykład: UN 1098 ALKOHOL ALLYLOWY 6.1 (I) (C/D)
Zgodnie z przepisem 5.4.1.1.3, w przypadku odpadów zawierających materiały niebezpieczne, prawidłowa nazwa przewozowa powinna być poprzedzona wyrazem "ODPAD", jeżeli nie jest on już częścią prawidłowej nazwy przewozowej.
Zgodnie z przepisem 5.4.3.1, instrukcje pisemne powinny znajdować się w kabinie kierowcy, w miejscu łatwo dostępnym. Przewoźnik powinien dostarczyć załodze pojazdu instrukcje sporządzone w języku, który każdy członek załogi pojazdu może przeczytać i zrozumieć.
Zgodnie z przepisem 5.4.3.4, forma i zawartość instrukcji pisemnych powinny odpowiadać czterostronicowemu wzorowi zawartemu w umowie ADR. Instrukcje powinny zawierać:
Zgodnie z wzorem instrukcji pisemnych, następujący sprzęt powinien znajdować się w każdej jednostce transportowej:
Zgodnie z przepisem 5.4.4, nadawca i przewoźnik powinni przechowywać kopię dokumentu przewozowego dla towarów niebezpiecznych i dodatkowych informacji oraz dokumentów przez okres co najmniej trzech miesięcy.
Część 5 umowy ADR stanowi kompleksowy przewodnik praktycznego zastosowania procedur nadawczych w przewozie towarów niebezpiecznych, przekładając ogólne wymagania bezpieczeństwa na konkretne działania operacyjne. Przedsiębiorcy działający w branży transportowej powinni w pierwszej kolejności opanować system oznakowania sztuk przesyłek określony w dziale 5.2, szczególnie właściwe stosowanie numerów UN, nalepek ostrzegawczych oraz znaków specjalnych. Kluczowe znaczenie ma przestrzeganie wymagań dotyczących oznakowania pojazdów tablicami barwy pomarańczowej oraz nalepkami ostrzegawczymi zgodnie z działem 5.3, które stanowią podstawowy element komunikacji z służbami ratowniczymi i kontrolnymi. Praktyczne zastosowanie przepisów części 5 wymaga systematycznego podejścia - rozpoczynając od właściwego przygotowania dokumentacji przewozowej zgodnie z działem 5.4, poprzez prawidłowe oznakowanie wszystkich elementów łańcucha transportowego, aż po zapewnienie załodze odpowiednich instrukcji pisemnych i wyposażenia bezpieczeństwa. Szczególną uwagę należy zwrócić na przepisy szczególne dla materiałów promieniotwórczych klasy 7, które wymagają dodatkowych procedur zatwierdzania i powiadamiania. Regularne aktualizowanie wiedzy o zmianach w procedurach nadawczych oraz właściwa interpretacja wymagań dokumentacyjnych stanowi niezbędny element profesjonalnego zarządzania operacjami przewozu towarów niebezpiecznych.
#CzęśćPiąta #ProceduraNadawcze #OznakowaniADR #TablicePomarańczowe #NalepkiOstrzegawcze #DokumentacjaADR #InstrukcjePisemne
 |
 |
 |
