Branża transportu drogowego w Polsce stoi przed bardzo poważnym wyborem dotyczącym modelu zatrudnienia kierowców zawodowych. W obliczu rosnących kosztów pracy, które w 2025 roku osiągnęły rekordowy poziom – składki ZUS dla kierowcy zatrudnionego w transporcie międzynarodowym przekraczają 3600 złotych miesięcznie – coraz więcej firm poszukuje alternatywnych rozwiązań. Samozatrudnienie kierowców jawi się jako odpowiedź na te wyzwania, obiecując niższe koszty dla przewoźników i wyższe zarobki dla kierowców. Czy jednak ta forma współpracy rzeczywiście stanowi korzystne rozwiązanie dla obu stron, czy raczej ukrywa pułapki prawne i finansowe? Niniejszy artykuł przybliża istotę samozatrudnienia kierowców, analizując jego aspekty prawne, finansowe oraz praktyczne konsekwencje, które mogą zadecydować o przyszłości zawodowej tysięcy profesjonalistów za kierownicą.
Czym jest samozatrudnienie kierowcy – definicja i istota
Samozatrudnienie kierowcy oznacza prowadzenie jednoosobowej działalności gospodarczej, w ramach której kierowca świadczy usługi transportowe jako niezależny przedsiębiorca, a nie jako pracownik zatrudniony na podstawie stosunku pracy. W praktyce kierowca-przedsiębiorca zawiera umowy cywilnoprawne typu B2B (business-to-business) z firmami transportowymi, które zlecają mu wykonanie konkretnych przewozów lub świadczenie usługi polegającej na kierowaniu pojazdem.
Kluczowe jest rozróżnienie między samozatrudnieniem a prowadzeniem pełnoprawnej firmy transportowej. Kierowca samozatrudniony zazwyczaj nie posiada własnego taboru, nie organizuje przewozów na własny rachunek ani nie zatrudnia innych kierowców. Jego działalność ogranicza się do świadczenia usługi kierowania pojazdem należącym do zleceniodawcy lub wynajmowanym na potrzeby realizacji konkretnych zleceń.
W świetle przepisów prawa kierowca prowadzący działalność gospodarczą może być traktowany jako przewoźnik faktyczny, co wiąże się z szerszym zakresem odpowiedzialności niż w przypadku pracownika etatowego. Status ten ma istotne konsekwencje prawne, szczególnie w kontekście odpowiedzialności za realizowane przewozy i szkody powstałe w ich trakcie.
Model samozatrudnienia zyskał popularność w polskiej branży TSL w ostatnich latach, głównie ze względu na znaczące różnice w kosztach zatrudnienia między umową o pracę a współpracą B2B. Należy jednak pamiętać, że forma ta budzi kontrowersje prawne i może być kwestionowana przez organy kontrolne, jeśli nie spełnia określonych warunków faktycznej niezależności gospodarczej.
Podstawy prawne samozatrudnienia w transporcie
Samozatrudnienie kierowców w transporcie drogowym regulują przepisy kilku ustaw i aktów prawnych, których znajomość jest niezbędna zarówno dla kierowców, jak i przedsiębiorców transportowych.
Podstawowym aktem prawnym jest ustawa z dnia 6 września 2001 roku o transporcie drogowym (Dz.U. 2024 poz. 1539 t.j.). Ustawa określa warunki wykonywania transportu drogowego, wymagania dotyczące licencji oraz obowiązki przewoźników.
Kwestie stosunku pracy i rozróżnienia między zatrudnieniem pracowniczym a działalnością gospodarczą reguluje ustawa z dnia 26 czerwca 1974 roku – Kodeks pracy (Dz.U. 2025 poz. 65 t.j.). Szczególnie istotny jest art. 22 § 1, który definiuje cechy charakterystyczne stosunku pracy, oraz art. 22 § 1¹ i § 1², które określają, że zatrudnienie w warunkach stosunku pracy nie może być zastąpione umową cywilnoprawną.
Czas pracy kierowców, niezależnie od formy zatrudnienia, reguluje ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 roku o czasie pracy kierowców (Dz.U. 2024 poz. 220 t.j.). Przepisy te stosuje się również do kierowców samozatrudnionych wykonujących przewozy na terytorium Polski.
Na poziomie unijnym kluczowe znaczenie ma rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 561/2006 z dnia 15 marca 2006 roku w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego (Dz.Urz.UE.L 2006 nr 102, s. 1).
Dla przewozów międzynarodowych zastosowanie ma Konwencja CMR – konwencja o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów, sporządzona w Genewie dnia 19 maja 1956 roku (Dz.U. 1962 nr 49 poz. 238), która określa zakres odpowiedzialności przewoźnika za przewożony towar.
Rejestrację działalności gospodarczej reguluje ustawa z dnia 6 marca 2018 roku o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej i Punkcie Informacji dla Przedsiębiorcy (Dz.U. 2024 poz. 1724 t.j.).
Kwestie podatkowe i składek ZUS określają odpowiednio:
Ustawa z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. 2024 poz. 226 t.j.).
Ustawa z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. 2024 poz. 497 t.j.).
Ustawa z dnia 20 listopada 1998 roku o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz.U. 2024 poz. 776 t.j.).
Procedura rejestracji działalności gospodarczej
Kierowca decydujący się na samozatrudnienie musi przejść przez proces rejestracji jednoosobowej działalności gospodarczej w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG). Procedura ta jest stosunkowo prosta, ale wymaga podjęcia kilku istotnych decyzji.
Rejestracja może zostać przeprowadzona w jeden z trzech sposobów:
Elektronicznie przez portal biznes.gov.pl – najbardziej popularna i najszybsza metoda, wymagająca profilu zaufanego lub podpisu elektronicznego.
Osobiście w urzędzie gminy lub miasta właściwego ze względu na miejsce zamieszkania przedsiębiorcy.
Korespondencyjnie, przesyłając wypełniony formularz CEIDG-1 wraz z notarialnie poświadczonym podpisem.
Podczas rejestracji kierowca musi określić następujące elementy działalności:
Nazwa firmy – może zawierać imię i nazwisko lub dowolną nazwę handlową.
Adres wykonywania działalności – może być tożsamy z adresem zamieszkania.
Kod PKD – określający rodzaj prowadzonej działalności.
Data rozpoczęcia działalności – może być datą złożenia wniosku lub datą przyszłą.
Forma opodatkowania – skala podatkowa, podatek liniowy lub ryczałt od przychodów ewidencjonowanych.
Wybór formy składek ZUS – pełny ZUS, preferencyjne składki dla nowych przedsiębiorców lub ulga na start.
Wniosek CEIDG-1 stanowi jednocześnie zgłoszenie do:
Urzędu Skarbowego (NIP).
Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS).
Głównego Urzędu Statystycznego (REGON).
Rejestracja w CEIDG jest bezpłatna i w przypadku złożenia wniosku elektronicznego następuje natychmiast. Przedsiębiorca otrzymuje automatycznie nadany numer REGON oraz potwierdzenie rejestracji.
Nowi przedsiębiorcy mogą skorzystać z tzw. ulgi na start, która zwalnia z opłacania składek ZUS przez pierwsze 6 miesięcy działalności. Warunkiem jest rozpoczęcie działalności po raz pierwszy lub ponowne jej podjęcie po co najmniej 60 miesiącach od jej ostatniego zawieszenia lub zakończenia.
Po rejestracji działalności kierowca-przedsiębiorca powinien:
Założyć osobny rachunek bankowy dla działalności gospodarczej (wymagane przy rozliczaniu VAT).
Zgłosić się jako płatnik VAT, jeśli przewidywane obroty przekroczą limit zwolnienia lub zamierza świadczyć usługi w transporcie międzynarodowym.
Rozważyć zatrudnienie biura rachunkowego do prowadzenia księgowości.
Wykupić niezbędne ubezpieczenia (OC zawodowe, ubezpieczenie pojazdu, jeśli posiada własny tabor).
Kody PKD i licencje transportowe
Wybór właściwego kodu PKD (Polska Klasyfikacja Działalności) jest kluczowy dla prawidłowego określenia zakresu prowadzonej działalności gospodarczej. W przypadku kierowców samozatrudnionych powstaje problem, ponieważ polska klasyfikacja nie przewiduje osobnego kodu dla usługi polegającej wyłącznie na kierowaniu pojazdem.
Najczęściej wybierane kody PKD to:
PKD 49.41.Z – Transport drogowy towarów – obejmuje przewozy ładunków różnymi pojazdami samochodowymi, w tym wynajęm samochodów ciężarowych z kierowcą.
PKD 49.39.Z – Pozostały transport lądowy pasażerski, gdzie indziej niesklasyfikowany – dla kierowców świadczących usługi w transporcie osób.
PKD 52.29.Z – Pozostała działalność usługowa wspomagająca transport – może obejmować szerszy zakres usług pomocniczych w transporcie.
Problem polega na tym, że kod 49.41.Z odnosi się do transportu towarów, co sugeruje wykonywanie działalności przewozowej, a nie tylko świadczenie usługi kierowania pojazdem. Wystawianie faktur za usługę kierowania z kodem PKD związanym z transportem może być interpretowane jako wykonywanie działalności transportowej bez wymaganej licencji.
Wymagania dotyczące licencji transportowej zależą od charakteru świadczonych usług:
Kierowca świadczący wyłącznie usługę kierowania pojazdem na rzecz firmy transportowej posiadającej licencję NIE musi posiadać własnej licencji.
Kierowca wykonujący przewozy na własny rachunek, organizujący transport i przyjmujący zlecenia bezpośrednio od klientów MUSI posiadać licencję transportową.
Zezwolenie na wykonywane zawodu przewoźnika drogowego rzeczy na krajowy transport drogowy rzeczy wymaga spełnienia trzech warunków określonych w ustawie o transporcie drogowym (art. 5 ust. 1):
Dobra reputacja – brak prawomocnych wyroków skazujących za przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, obrotowi gospodarczemu, wiarygodności dokumentów lub mieniu.
Zdolność finansowa – przedsiębiorca musi wykazać kapitał własny w wysokości co najmniej 9000 złotych dla pierwszego pojazdu oraz 5000 złotych dla każdego kolejnego pojazdu.
Kompetencje zawodowe – posiadanie Certyfikatu Kompetencji Zawodowych w zakresie transportu drogowego.
Certyfikat Kompetencji Zawodowych (CKZ) uzyskuje się po zdaniu egzaminu przed komisją powołaną przez Instytut Transportu Samochodowego. Egzamin obejmuje wiedzę z zakresu prawa transportowego, zarządzania przedsiębiorstwem transportowym, aspektów technicznych i bezpieczeństwa.
Dla kierowców planujących świadczyć usługi wyłącznie jako podwykonawcy firm transportowych rekomendowane jest:
Wybranie kodu PKD 49.41.Z z jednoczesnym wyjaśnieniem w umowach, że działalność polega na świadczeniu usługi kierowania.
Zawarcie pisemnych umów współpracy precyzyjnie określających zakres świadczonych usług.
Unikanie przyjmowania zleceń bezpośrednio od klientów końcowych.
Współpraca z co najmniej dwoma różnymi firmami transportowymi dla uniknięcia zarzutu pozornego samozatrudnienia.
Różnice między umową o pracę a samozatrudnieniem
Zrozumienie fundamentalnych różnic między zatrudnieniem na podstawie umowy o pracę a samozatrudnieniem jest kluczowe dla podjęcia świadomej decyzji o wyborze formy współpracy.
Umowa o pracę charakteryzuje się cechami określonymi w art. 22 § 1 Kodeksu pracy:
Wykonywanie pracy w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę.
Ponoszenie ryzyka gospodarczego przez pracodawcę.
Odpłatność pracy – wynagrodzenie gwarantowane niezależnie od wyników.
Samozatrudnienie opiera się na zasadach odmiennych:
Niezależność wykonawcy – przedsiębiorca samodzielnie organizuje swoją pracę.
Brak podporządkowania służbowego – zleceniodawca określa jedynie rezultat, nie sposób jego osiągnięcia.
Ryzyko gospodarcze ponosi wykonawca.
Wynagrodzenie uzależnione od wykonanych zleceń.
Brak prawa do urlopu, nadgodzin i innych świadczeń pracowniczych.
Koszty zatrudnienia dla pracodawcy
W przypadku umowy o pracę przy wynagrodzeniu brutto 7000 złotych miesięcznie całkowity koszt pracodawcy wynosi około 8600 złotych (składki pracodawcy około 1600 złotych), podczas gdy pracownik otrzymuje na rękę około 5100 złotych.
W przypadku współpracy B2B firma płaci wyłącznie kwotę wynikającą z faktury (np. 7000 złotych), a kierowca-przedsiębiorca samodzielnie odprowadza podatki i składki ZUS, co przy preferencyjnych składkach daje mu około 5800-6000 złotych "na rękę" – znacznie więcej niż na etacie.
Dla kierowcy zatrudnionego na umowę o pracę w transporcie międzynarodowym składki ZUS w 2025 roku wynoszą około 3639 złotych miesięcznie ze względu na specyficzny sposób obliczania podstawy wymiaru składek.
Ochrona socjalna
Pracownik etatowy korzysta z:
Płatnego urlopu wypoczynkowego (20-26 dni roboczych rocznie).
Zasiłku chorobowego (80% wynagrodzenia, a od 33. dnia niezdolności do pracy – 100%).
Prawa do urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego.
Odprawy w przypadku zwolnienia.
Ochrony przed natychmiastowym rozwiązaniem umowy.
Kierowca samozatrudniony:
Nie ma prawa do płatnego urlopu.
Zasiłek chorobowy przysługuje tylko przy dobrowolnej składce chorobowej (po upływie okresu wyczekiwania 90 dni).
Brak ochrony przed rozwiązaniem współpracy – zleceniodawca może zakończyć umowę w każdym momencie zgodnie z zapisami umowy.
Samodzielnie ponosi koszty wszystkich okresów nieświadczenia usług.
Odpowiedzialność materialna
Pracownik ponosi ograniczoną odpowiedzialność materialną zgodnie z art. 114-127 Kodeksu pracy. W przypadku nieumyślnego wyrządzenia szkody odpowiedzialność ograniczona jest do wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia (art. 119 § 1 KP).
Kierowca-przedsiębiorca odpowiada całym swoim majątkiem za szkody wyrządzone podczas wykonywania działalności gospodarczej, bez ograniczeń kwotowych.
Koszty prowadzenia działalności – składki ZUS i podatki
Prowadzenie jednoosobowej działalności gospodarczej wiąże się z kosztami stałymi i zmiennymi, które należy uwzględnić przy kalkulacji opłacalności samozatrudnienia.
Składki ZUS w 2025 roku
Minimalna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne wynosi 5203,80 złotych miesięcznie (60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia wynoszącego 8673 złotych).
Pełny ZUS dla przedsiębiorcy przy minimalnej podstawie:
Preferencyjne składki ZUS (pierwsze 24 miesiące działalności):
Podstawa wymiaru składek wynosi 1399,80 złotych (30% minimalnego wynagrodzenia):
Składka emerytalna – 273,24 złotych.
Składka rentowa – 111,98 złotych.
Składka wypadkowa – 23,38 złotych.
Składka chorobowa – 34,30 złotych (dobrowolna).
Razem bez składki chorobowej – 408,60 złotych.
Fundusz Pracy – 68,60 złotych.
Łącznie – 477,20 złotych + składka zdrowotna.
Ulga na start
Nowi przedsiębiorcy mogą skorzystać z 6-miesięcznego zwolnienia z opłacania składek ZUS, pod warunkiem że:
Rozpoczynają działalność po raz pierwszy.
Nie prowadzili działalności gospodarczej przez ostatnie 60 miesięcy.
Nie są wspólnikami spółek osobowych lub kapitałowych.
Mały ZUS Plus
Dla przedsiębiorców osiągających niższe dochody podstawa wymiaru składek może być obniżona proporcjonalnie do dochodu, nie mniej jednak niż do kwoty 1399,80 złotych.
Składka zdrowotna w 2025 roku
Wysokość składki zdrowotnej zależy od formy opodatkowania:
Skala podatkowa – 9% od dochodu (nie można odliczyć od podatku).
Podatek liniowy – 9% od dochodu.
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych – składka ryczałtowa w zależności od przychodu (od około 381 złotych do 1008 złotych miesięcznie).
Koszty księgowości
Przedsiębiorca może prowadzić księgowość samodzielnie lub zlecić ją biuru rachunkowemu:
Samodzielne prowadzenie – wymaga wiedzy księgowej, inwestycji czasu, ale bez dodatkowych kosztów.
Biuro rachunkowe – koszt od 200 do 800 złotych miesięcznie w zależności od formy opodatkowania i liczby dokumentów.
Ubezpieczenie OC zawodowe
Kierowca-przedsiębiorca powinien wykupić ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej związane z prowadzoną działalnością. Koszt polisy wynosi od 800 do 2500 złotych rocznie w zależności od sumy ubezpieczenia i zakresu ochrony.
Inne koszty
Opłaty bankowe za rachunek firmowy – 0-30 złotych miesięcznie.
Koszty eksploatacji pojazdu (jeśli przedsiębiorca posiada własny tabor) – paliwo, ubezpieczenie, przeglądy, naprawy.
Koszty certyfikatów i szkoleń zawodowych.
Koszty delegacji zagranicznych (noclegi, opłaty drogowe).
Przykładowy koszt prowadzenia działalności przy preferencyjnych składkach ZUS:
Składki ZUS – 477,20 złotych.
Składka zdrowotna (przykładowo przy dochodzie 4000 złotych) – 360 złotych.
Biuro rachunkowe – 300 złotych.
Ubezpieczenie OC zawodowe – 150 złotych (w przeliczeniu miesięcznym).
Rachunek bankowy – 20 złotych.
Razem – około 1307 złotych miesięcznie.
Formy opodatkowania dla kierowców-przedsiębiorców
Kierowca prowadzący działalność gospodarczą może wybrać jedną z trzech form opodatkowania, z których każda ma swoje zalety i ograniczenia.
Skala podatkowa (zasady ogólne)
Najbardziej elastyczna forma opodatkowania, pozwalająca na:
Odliczanie wszystkich kosztów uzyskania przychodu (paliwo, amortyzacja pojazdu, ubezpieczenia, noclegi, opłaty drogowe).
Korzystanie z ulg podatkowych (ulga dla rodzin 4+, ulga rehabilitacyjna, odliczenia na cele mieszkaniowe).
Możliwość wspólnego rozliczania się z małżonkiem.
Stawki podatkowe w skali:
Do 120000 złotych rocznie – 17% minus kwota zmniejszająca podatek 3600 złotych.
Powyżej 120000 złotych – 32% od nadwyżki.
Wady skali podatkowej:
Konieczność prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (KPiR).
Bardziej skomplikowane rozliczenia roczne.
Wyższa składka zdrowotna (9% od dochodu).
Podatek liniowy (19%)
Stała stawka podatku 19% niezależnie od wysokości dochodu. Korzystny dla przedsiębiorców osiągających wyższe dochody przekraczające próg drugiego progu podatkowego.
Zalety podatku liniowego:
Przewidywalność – stała stawka 19% ułatwia planowanie finansowe.
Brak progów podatkowych.
Możliwość odliczania wszystkich kosztów uzyskania przychodu.
Wady podatku liniowego:
Brak możliwości korzystania z większości ulg podatkowych.
Brak możliwości wspólnego rozliczania się z małżonkiem.
Wyższa składka zdrowotna (9% od dochodu).
Konieczność prowadzenia KPiR.
Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych
Uproszczona forma opodatkowania, w której podatek oblicza się jako procent od przychodu (nie od dochodu), bez możliwości odliczania kosztów.
Stawki ryczałtu dla usług transportowych:
8,5% – dla przychodów z działalności usługowej, w tym usług transportowych.
12% – dla niektórych rodzajów działalności (handel).
Limity przychodów: Ryczałt można stosować, jeśli przychody w poprzednim roku nie przekroczyły 2000000 euro.
Zalety ryczałtu:
Prosta forma rozliczeń – wystarczy ewidencja przychodów.
Niższe koszty prowadzenia księgowości.
Niższa składka zdrowotna (składka zryczałtowana w zależności od przychodu).
Nie wymaga prowadzenia KPiR.
Wady ryczałtu:
Brak możliwości odliczania kosztów uzyskania przychodu – wszystkie wydatki ponosi przedsiębiorca bez możliwości zmniejszenia podstawy opodatkowania.
Brak możliwości korzystania z ulg podatkowych.
W przypadku wysokich kosztów działalności może być nieopłacalny.
Po wyborze ryczałtu nie można zmienić formy opodatkowania w trakcie roku.
Zalety samozatrudnienia dla kierowcy
Samozatrudnienie kierowcy niesie ze sobą szereg potencjalnych korzyści, które przyciągają do tej formy współpracy zarówno kierowców, jak i firmy transportowe.
Wyższe zarobki netto
Główną zaletą samozatrudnienia jest możliwość osiągnięcia wyższych zarobków netto w porównaniu do umowy o pracę. Przy tej samej kwocie brutto kierowca-przedsiębiorca może zarobić o 15-25% więcej niż pracownik etatowy, szczególnie korzystając z preferencyjnych składek ZUS przez pierwsze dwa lata działalności.
Przykład porównawczy przy kwocie brutto 7000 złotych:
Umowa o pracę – około 5100 złotych netto.
Działalność gospodarcza z preferencyjnym ZUS – około 5800-6000 złotych netto.
Różnica – 700-900 złotych miesięcznie, czyli 8400-10800 złotych rocznie.
Optymalizacja podatkowa
Przedsiębiorca ma możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodu wielu wydatków związanych z prowadzeniem działalności:
Koszty paliwa (proporcjonalnie do kilometrów służbowych).
Amortyzacja pojazdu (jeśli przedsiębiorca posiada własny samochód).
Kierowca-przedsiębiorca nie podlega służbowo zleceniodawcy i ma większą swobodę w:
Wyborze zleceń – może odrzucić nieopłacalne lub nieodpowiadające mu trasy.
Organizacji czasu pracy – sam planuje swój harmonogram w ramach przepisów o czasie jazdy.
Współpracy z wieloma kontrahentami – może realizować zlecenia dla różnych firm.
Negocjowaniu stawek – jako przedsiębiorca ma silniejszą pozycję negocjacyjną.
Elastyczność współpracy
Samozatrudnienie umożliwia bardziej elastyczne podejście do współpracy:
Możliwość zawieszenia działalności w dowolnym momencie bez utraty ciągłości ubezpieczenia.
Brak zobowiązań urlopowych – przedsiębiorca sam decyduje, kiedy i na jak długo przerwie pracę.
Łatwiejsze dostosowanie intensywności pracy do potrzeb życiowych.
Możliwość łączenia działalności transportowej z innymi źródłami dochodu.
Ulgi dla nowych przedsiębiorców
Nowo zarejestrowani przedsiębiorcy mogą skorzystać z preferencyjnych warunków:
Ulga na start – 6 miesięcy bez składek ZUS.
Preferencyjne składki ZUS przez pierwsze 24 miesiące działalności.
Możliwość skorzystania z Małego ZUS Plus po zakończeniu preferencyjnych składek.
Wady i zagrożenia samozatrudnienia
Mimo licznych korzyści samozatrudnienie kierowców wiąże się z istotnymi wadami i zagrożeniami, które mogą przeważyć nad zaletami.
Pełna odpowiedzialność materialna
Najpoważniejszym ryzykiem samozatrudnienia jest pełna odpowiedzialność cywilna za szkody powstałe podczas wykonywania działalności. Kierowca-przedsiębiorca odpowiada całym swoim majątkiem osobistym, w tym:
Oszczędnościami na kontach bankowych.
Nieruchomościami.
Pojazdami i innymi wartościowymi rzeczami.
Przyszłymi dochodami (możliwość zajęcia komorniczego).
W przypadku poważnej szkody (np. zniszczenie wartościowego ładunku o wartości kilkuset tysięcy złotych lub spowodowanie wypadku z ofiarami) kierowca może stracić cały majątek i być obciążony długami na wiele lat.
Brak stabilności zatrudnienia i zabezpieczenia socjalnego
Kierowca samozatrudniony nie korzysta z ochrony Kodeksu pracy:
Brak prawa do płatnego urlopu wypoczynkowego.
Brak zasiłku chorobowego (chyba że opłaca dobrowolną składkę chorobową z 90-dniowym okresem wyczekiwania).
Brak ochrony przed rozwiązaniem współpracy – zleceniodawca może zakończyć umowę w każdym momencie.
Brak odprawy w przypadku zakończenia współpracy.
Brak dodatków za pracę w godzinach nadliczbowych.
Brak ekwiwalentu za niewykorzystany urlop.
Obciążenia administracyjne
Prowadzenie działalności gospodarczej wymaga:
Samodzielnego prowadzenia księgowości lub pokrywania kosztów biura rachunkowego.
Terminowego opłacania składek ZUS i zaliczek na podatek.
Comiesięcznego rozliczania VAT (jeśli przedsiębiorca jest płatnikiem VAT).
Rocznego rozliczenia podatkowego (PIT-36 lub PIT-28).
Ewidencjonowania czasu pracy zgodnie z przepisami o czasie pracy kierowców.
Wystawiania faktur za wykonane usługi.
Archiwizowania dokumentacji przez wymagany prawem okres.
Ryzyko pozornego samozatrudnienia
Głównym zagrożeniem prawnym jest możliwość zakwestionowania formy współpracy przez organy kontrolne jako pozornego samozatrudnienia. Może to skutkować:
Naliczeniem zaległych składek ZUS wraz z odsetkami za okres do 5 lat wstecz.
Naliczeniem zaległych podatków wraz z odsetkami.
Karami administracyjnymi dla zleceniodawcy.
Odpowiedzialnością karną skarbową.
Ustaleniem faktycznego stosunku pracy z wszystkimi konsekwencjami.
Wyższe koszty po okresie preferencyjnym
Po upływie 24 miesięcy korzystania z preferencyjnych składek ZUS przedsiębiorca musi przejść na pełny ZUS, co oznacza wzrost kosztów o około 1200 złotych miesięcznie. Dla wielu kierowców ten moment oznacza znaczące pogorszenie opłacalności samozatrudnienia.
Brak pewności dochodów
W przeciwieństwie do pracownika etatowego, który ma gwarantowane wynagrodzenie, kierowca-przedsiębiorca:
Zarabia tylko za faktycznie wykonane zlecenia.
Nie otrzymuje wynagrodzenia podczas choroby (bez dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego).
Może doświadczyć okresów bez zleceń.
Musi samodzielnie zabezpieczyć się finansowo na okresy przestoju.
Odpowiedzialność materialna i ubezpieczenia
Kwestia odpowiedzialności materialnej stanowi jeden z najważniejszych aspektów różnicujących samozatrudnienie od umowy o pracę i wymaga szczególnej uwagi ze strony kierowców rozważających tę formę współpracy.
Odpowiedzialność pracownika etatowego
Kierowca zatrudniony na umowę o pracę korzysta z ochrony przepisów Kodeksu pracy dotyczących odpowiedzialności materialnej (art. 114-127 KP):
Odpowiedzialność powstaje tylko przy wykazaniu winy pracownika.
W przypadku winy nieumyślnej maksymalna wysokość odszkodowania to trzymiesięczne wynagrodzenie (art. 119 § 1 KP).
Przy winie umyślnej pracownik odpowiada w pełnej wysokości szkody (art. 122 KP).
Pracodawca musi udowodnić winę pracownika, wysokość szkody i związek przyczynowy.
Pracownik odpowiada tylko za rzeczywistą stratę, nie za utracone korzyści.
Odpowiedzialność kierowcy-przedsiębiorcy
Samozatrudniony kierowca ponosi pełną odpowiedzialność cywilną bez ograniczeń:
Odpowiada całym swoim majątkiem osobistym i firmowym.
Brak limitu wysokości odszkodowania.
Odpowiada również za utracone korzyści zleceniodawcy.
Może być obciążony kosztami postępowań sądowych.
Odpowiada za szkody wyrządzone osobom trzecim podczas wykonywania przewozu.
Zakres odpowiedzialności przewoźnika
Zgodnie z Konwencją CMR (art. 3) przewoźnik odpowiada za:
Całkowitą lub częściową utratę rzeczy.
Uszkodzenie rzeczy od przyjęcia jej do przewozu aż do wydania.
Przekroczenie terminu przewozu.
Ubezpieczenie OC zawodowe (OCZ)
Ze względu na powyższe ryzyka kluczowe znaczenie ma wykupienie odpowiedniego ubezpieczenia. Ubezpieczenie OC przewoźnika (OCZ) obejmuje:
Odpowiedzialność za szkody w przewożonym ładunku powyżej limitów CMR.
Szkody powstałe podczas załadunku i rozładunku.
Odpowiedzialność za opóźnienia w dostawie.
Koszty ratownictwa i zabezpieczenia ładunku.
Standardowe sumy ubezpieczenia:
Minimum 100000 złotych – dla małych przewoźników.
200000-500000 złotych – dla transportu krajowego.
500000-1000000 złotych lub więcej – dla transportu międzynarodowego i przewozu wartościowych towarów.
Koszt polisy OCZ wynosi od 0,5% do 2% sumy ubezpieczenia rocznie.
Rekomendacje dotyczące ubezpieczeń
Kierowca-przedsiębiorca powinien wykupić:
Obowiązkowe ubezpieczenie OC pojazdu.
Ubezpieczenie AC pojazdu (jeśli posiada własny tabor).
Ubezpieczenie OC zawodowe (OCZ) z sumą ubezpieczenia minimum 500000 złotych.
Koszt kompleksowego pakietu ubezpieczeń: 3000-8000 złotych rocznie, w zależności od zakresu ochrony i sum ubezpieczenia.
Czas pracy kierowcy samozatrudnionego
Kierowca prowadzący działalność gospodarczą podlega tym samym przepisom dotyczącym czasu jazdy i odpoczynku co kierowcy zatrudnieni na umowę o pracę, co ma istotne konsekwencje praktyczne i prawne.
Podstawy prawne
Czas pracy kierowców regulują:
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 561/2006 z 15 marca 2006 roku – obowiązuje wszystkich kierowców wykonujących przewozy na terytorium UE.
Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 roku o czasie pracy kierowców (Dz.U. 2024 poz. 220 t.j.) – uzupełnia regulacje unijne w zakresie prawa polskiego.
Maksymalny dzienny czas prowadzenia pojazdu
Zgodnie z art. 6 ust. 1 rozporządzenia 561/2006:
Dzienny czas prowadzenia pojazdu nie może przekroczyć 9 godzin.
Może być przedłużony do 10 godzin maksymalnie dwa razy w tygodniu.
Dzienny czas prowadzenia pojazdu oznacza łączny czas prowadzenia między dwoma dziennymi okresami odpoczynku lub między dziennym okresem odpoczynku a tygodniowym okresem odpoczynku.
Tygodniowy i dwutygodniowy czas prowadzenia pojazdu
Zgodnie z art. 6 ust. 2 i 3 rozporządzenia 561/2006:
Łączny czas prowadzenia pojazdu w ciągu jednego tygodnia nie może przekroczyć 56 godzin.
Łączny czas prowadzenia pojazdu w ciągu dwóch kolejnych tygodni nie może przekroczyć 90 godzin.
Obowiązkowe przerwy
Zgodnie z art. 7 rozporządzenia 561/2006:
Po 4,5 godziny prowadzenia pojazdu kierowca musi odbyć przerwę co najmniej 45 minut.
Przerwa może być podzielona na dwie części: pierwsza co najmniej 15 minut, druga co najmniej 30 minut.
Przerwy należy rozmieścić w okresie 4,5 godziny prowadzenia pojazdu.
Dzienny odpoczynek
Zgodnie z art. 8 ust. 2 rozporządzenia 561/2006:
Normalny dzienny okres odpoczynku wynosi co najmniej 11 godzin.
Może być skrócony do minimum 9 godzin maksymalnie trzy razy między dwoma tygodniowymi okresami odpoczynku.
Dzienny okres odpoczynku może być podzielony na dwie części: pierwsza co najmniej 3 godziny, druga co najmniej 9 godzin (łącznie 12 godzin w ciągu 24 godzin).
Tygodniowy odpoczynek
Zgodnie z art. 8 ust. 6 rozporządzenia 561/2006:
Normalny tygodniowy okres odpoczynku wynosi co najmniej 45 godzin.
Może być skrócony do minimum 24 godzin (skrócony tygodniowy okres odpoczynku).
Tygodniowy okres odpoczynku rozpoczyna się nie później niż po sześciu okresach 24-godzinnych od końca poprzedniego tygodniowego okresu odpoczynku.
W ciągu dwóch kolejnych tygodni kierowca musi odbyć co najmniej dwa tygodniowe okresy odpoczynku, z których przynajmniej jeden musi być normalnym tygodniowym okresem odpoczynku.
Kto odpowiada za rozliczanie czasu pracy
Kierowca samozatrudniony sam odpowiada za:
Przestrzeganie przepisów o czasie jazdy i odpoczynku.
Prawidłowe używanie tachografu cyfrowego.
Przechowywanie wydruków i zapisów z karty kierowcy przez okres 28 dni.
Okazywanie dokumentacji podczas kontroli drogowych.
Sankcje za naruszenia
Zgodnie z ustawą o transporcie drogowym (art. 92 i nast.):
Przekroczenie dziennego czasu prowadzenia pojazdu – od 200 do 6000 złotych.
Skrócenie dziennego odpoczynku – od 500 do 6000 złotych.
Skrócenie tygodniowego odpoczynku – od 1000 do 8000 złotych.
Nieodbycie obowiązkowej przerwy – od 200 do 4000 złotych.
Manipulacja tachografem – od 8000 do 12000 złotych plus odpowiedzialność karna.
Diety zagraniczne i koszty uzyskania przychodu
Rozliczanie diet zagranicznych i kosztów delegacji stanowi istotny element kalkulacji opłacalności samozatrudnienia, jednak zasady w tym zakresie różnią się fundamentalnie od tych obowiązujących pracowników etatowych.
Diety dla pracowników na umowie o pracę
Kierowcy zatrudnieni na umowę o pracę w krajowych przewozach drogowych mają prawo do diet zgodnie z rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 stycznia 2013 roku w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej (Dz.U. 2013 poz. 167).
Natomiast w przypadku przewozów międzynarodowych zgodnie z ustawą o czasie pracy kierowców diety nie są wypłacane kierowcom. wywołane to zostało przepisami Pakietu Mobilności i innego sposobu naliczanie wynagrodzeń kierowców w przewozach międzynarodowych.
Diety dla kierowców samozatrudnionych
Sytuacja kierowców prowadzących działalność gospodarczą jest zasadniczo inna. Zgodnie z wykładnią organów podatkowych kierowcy prowadzącego własną działalność gospodarczą w przewozach krajowych przysługują diety, ale NIE stanowią one kosztu uzyskania przychodu, ponieważ wydatki na własne wyżywienie przedsiębiorcy nie są uznawane za koszty działalności.
Podstawa prawna: Art. 23 ust. 1 pkt 49 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. 2024 poz. 226 t.j.) wyłącza z kosztów uzyskania przychodów "wydatki na wyżywienie".
W przewozach międzynarodowych nie ma mowy o dietach, gdyż samozatrudnienie kierowców w takim wydaniu jak w przewozach krajowych jest działalnością nielegalną.
Koszty, które przedsiębiorca MOŻE zaliczyć
Kierowca-przedsiębiorca może natomiast zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu faktycznie poniesione i udokumentowane wydatki:
Noclegi – faktury VAT lub rachunki z hoteli, moteli, parkingów.
Paliwo – faktury VAT (proporcjonalnie do kilometrów służbowych).
Płatne parkingi.
Mycie i konserwacja pojazdu.
Naprawy i przeglądy techniczne.
Wyposażenie niezbędne do wykonywania działalności.
Pozorne samozatrudnienie – ryzyko prawne
Pozorne (fikcyjne) samozatrudnienie stanowi jedno z największych zagrożeń prawnych związanych z modelem współpracy B2B w transporcie i może prowadzić do poważnych konsekwencji finansowych i prawnych dla obu stron.
Definicja pozornego samozatrudnienia
Pozorne samozatrudnienie występuje wtedy, gdy pomimo formalnego zawarcia umowy między dwoma przedsiębiorcami, faktyczne warunki świadczenia pracy odpowiadają cechom stosunku pracy określonym w art. 22 § 1 Kodeksu pracy.
Art. 22 § 1¹ Kodeksu pracy stanowi, że "zatrudnienie w warunkach określonych w § 1 jest zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy".
Art. 22 § 1² Kodeksu pracy wprost zakazuje: "nie jest dopuszczalne zastąpienie umowy o pracę umową cywilnoprawną przy zachowaniu warunków wykonywania pracy, określonych w § 1".
Cechy pozornego samozatrudnienia
Współpraca może być zakwestionowana jako pozorne samozatrudnienie, jeśli występują następujące przesłanki:
Kierowca ma tylko jednego kontrahenta (zwłaszcza jeśli jest to były pracodawca).
Wykonuje pracę przy użyciu pojazdu należącego do zleceniodawcy.
Podlega szczegółowym poleceniom zleceniodawcy dotyczącym sposobu wykonywania pracy.
Pracuje w stałych godzinach wyznaczonych przez zleceniodawcę.
Otrzymuje stałe miesięczne wynagrodzenie niezależnie od liczby zleceń.
Nie ponosi faktycznego ryzyka gospodarczego.
Nie ma swobody w odmowie przyjęcia zlecenia.
Jest zintegrowany z organizacją zleceniodawcy podobnie jak pracownicy etatowi.
Korzysta z infrastruktury zleceniodawcy (biuro, parking, zaplecze socjalne).
Nie prowadzi działań marketingowych ani nie pozyskuje własnych klientów.
Konsekwencje dla zleceniodawcy (firmy transportowej)
Zakład Ubezpieczeń Społecznych lub Państwowa Inspekcja Pracy mogą zakwestionować formę współpracy i wymagać:
Zapłaty zaległych składek ZUS za okres do 5 lat wstecz wraz z odsetkami (art. 24 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).
Zapłaty zaległych podatków wraz z odsetkami.
Kar pieniężnych za naruszenie przepisów prawa pracy (do 30000 złotych zgodnie z art. 281 Kodeksu pracy).
Ustalenia faktycznego stosunku pracy z wszystkimi konsekwencjami (prawo do urlopu, ekwiwalent za niewykorzystany urlop, dodatki).
System IMI i Pakiet Mobilności
W kontekście transportu międzynarodowego istotne znaczenie ma system IMI (Internal Market Information System), w którym zgłasza się kierowców wykonujących przewozy w ramach kabotażu i niektórych przewozów międzynarodowych.
Problem polega na tym, że system IMI nie przewiduje opcji zgłoszenia "kontraktu między firmami" jako formy zatrudnienia. Wpisanie do systemu IMI kierowcy samozatrudnionego jako pracownika stanowi fałszywe oświadczenie, które może skutkować sankcjami ze strony organów kontrolnych państw członkowskich.
Jak uniknąć zarzutu pozornego samozatrudnienia
Aby współpraca miała cechy prawdziwego samozatrudnienia, należy zapewnić:
Współpracę z co najmniej dwoma różnymi firmami transportowymi.
Posiadanie własnego pojazdu (kupionego, leasingowanego lub wynajmowanego długoterminowo, ale nie od zleceniodawcy).
Faktyczną swobodę w przyjmowaniu i odmowie zleceń.
Wynagrodzenie uzależnione od wykonanych zleceń, nie stałe miesięczne.
Samodzielne organizowanie sposobu wykonania zlecenia (trasy, postoje, rozłożenie godzin jazdy w ramach przepisów).
Prowadzenie działań marketingowych (wizytówki, strona www, profil w mediach społecznościowych).
Osobny rachunek bankowy firmowy.
Profesjonalne fakturowanie i księgowość.
Perspektywa międzynarodowa – wymogi niemieckie i unijne
Ze względu na znaczący udział polskich kierowców w transporcie międzynarodowym, szczególnie do Niemiec, kluczowe jest zrozumienie wymagań prawnych obowiązujących w innych państwach UE.
Niemieckie podejście do samozatrudnienia kierowców
Niemieckie organy kontrolne (Bundesamt für Güterverkehr - BAG oraz Zoll) stosują bardzo restrykcyjne kryteria oceny prawdziwości samozatrudnienia kierowców.
Wymagania niemieckie dla uznania samozatrudnienia:
Posiadanie własnego pojazdu ciężarowego (kupionego, leasingowanego lub wynajmowanego długoterminowo).
Współpraca z co najmniej dwoma różnymi kontrahentami.
Samodzielne podejmowanie decyzji dotyczących organizacji pracy.
Płaca minimalna w Niemczech
Od wejścia w życie przepisów Pakietu Mobilności kierowcy wykonujący kabotaż na terytorium Niemiec oraz niektóre rodzaje transportu międzynarodowego muszą otrzymywać co najmniej niemiecką płacę minimalną, która w 2025 roku wynosi 12,41 euro brutto za godzinę.
Pakiet Mobilności – kluczowe zmiany
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/1054 z dnia 15 lipca 2020 roku (Pakiet Mobilności I) wprowadziło istotne zmiany:
Nowe zasady delegowania kierowców – stosowanie płacy minimalnej kraju wykonywania przewozu.
Obowiązek rejestracji kierowców w systemie IMI przy wykonywaniu kabotażu.
Zakaz regularnego tygodniowego odpoczynku w kabinie pojazdu.
Ograniczenia w kabotażu – maksymalnie 3 operacje w ciągu 7 dni, z obowiązkiem opuszczenia kraju na 4 dni.
Przyszłe regulacje
Od 1 lipca 2026 roku rozszerzone zostaną przepisy Pakietu Mobilności na pojazdy o dopuszczalnej masie całkowitej od 2,5 do 3,5 tony, co obejmie również busy i małe pojazdy dostawcze.
Praktyczne wskazówki dla kierowców
Dla kierowców rozważających samozatrudnienie kluczowe jest podjęcie świadomej decyzji opartej na rzetelnej analizie wszystkich aspektów tej formy współpracy i ryzyka z tym związanego.
Kalkulacja opłacalności
Przed rozpoczęciem działalności należy dokładnie przeliczyć:
Przewidywane przychody miesięczne (stawki za usługi × liczba dni pracy).
Koszty stałe (ZUS, składka zdrowotna, księgowość, ubezpieczenia).
Koszty zmienne (paliwo, noclegi, opłaty drogowe, jeśli nie są refundowane).
Podatek dochodowy.
Rezerwa na okresy bez zleceń, chorobę, naprawy.
Wybór formy opodatkowania
Ryczałt 8,5% – korzystny przy niskich kosztach uzyskania przychodu (poniżej 20-25% przychodu).
Skala podatkowa – korzystna przy wysokich kosztach (powyżej 40% przychodu) i niższych dochodach (poniżej 120000 złotych rocznie).
Podatek liniowy 19% – korzystny przy wysokich dochodach (powyżej 120000 złotych) i średnich kosztach.
Negocjowanie umowy z zleceniodawcą
Kluczowe elementy umowy o współpracę:
Określenie zakresu usług – precyzyjny opis świadczonych usług.
Wynagrodzenie – stawki, terminy płatności, zasady rozliczeń.
Refundacja kosztów – czy i jakie koszty są refundowane (paliwo, autostrady, noclegi).
Dostępność pojazdu – jeśli pojazd jest udostępniany przez zleceniodawcę, na jakich zasadach.
Zasady przyjmowania i odmowy zleceń – zachowanie faktycznej swobody.
Odpowiedzialność za szkody – zakres i limity odpowiedzialności.
Ubezpieczenia – kto i w jakim zakresie jest zobowiązany do wykupienia ubezpieczeń.
Zasady rozwiązania współpracy – okres wypowiedzenia, warunki.
Budowanie pozycji rynkowej
Aby uniknąć zarzutu pozornego samozatrudnienia i zwiększyć stabilność działalności:
Współpracować z co najmniej 2-3 różnymi firmami.
Zarejestrować domenę i założyć prostą stronę internetową.
Założyć profil firmowy w mediach społecznościowych (LinkedIn, Facebook).
Przygotować wizytówki firmowe.
Budować sieć kontaktów branżowych.
Inwestować w rozwój kompetencji (szkolenia, certyfikaty).
Zarządzanie finansami
Prowadzić osobny rachunek bankowy dla działalności.
Odkładać 30-40% przychodu na zobowiązania podatkowe i ZUS.
Tworzyć poduszkę finansową na co najmniej 3-6 miesięcy wydatków.
Regularnie monitorować przepływy finansowe.
Planować duże wydatki (np. wymiana pojazdu, zakup sprzętu).
Kiedy samozatrudnienie NIE jest dobrym rozwiązaniem
Gdy kierowca ma tylko jednego kontrahenta i nie ma możliwości współpracy z innymi.
Gdy pojazd jest udostępniany przez zleceniodawcę i nie ma możliwości posiadania własnego.
Gdy stawki są na poziomie wynagrodzeń etatowych lub niższe.
Gdy kierowca nie ma doświadczenia i stabilizacji finansowej.
Gdy kierowca jest blisko emerytury i zależy mu na maksymalizacji składek emerytalnych.
Gdy kierowca ma rodzinę na utrzymaniu i potrzebuje stabilności finansowej.
Podsumowanie
Samozatrudnienie kierowców stanowi złożoną formę współpracy, która wymaga świadomego wyboru opartego na rzetelnej analizie korzyści i ryzyk. Decyzja o przejściu z umowy o pracę na działalność gospodarczą nie powinna być podejmowana impulsywnie, lecz po dokładnym rozważeniu wszystkich aspektów finansowych, prawnych i życiowych.
Kluczowe wnioski
Samozatrudnienie może być opłacalne finansowo, szczególnie w pierwszych 24 miesiącach korzystania z preferencyjnych składek ZUS, gdy kierowca może zarobić o 15-25% więcej netto niż na umowie o pracę. Po tym okresie różnica znacząco się zmniejsza ze względu na konieczność przejścia na pełny ZUS, wynoszący około 1650 złotych miesięcznie plus składka zdrowotna.
Główne zagrożenia to pełna odpowiedzialność materialna całym majątkiem, brak stabilności zatrudnienia i świadczeń socjalnych oraz ryzyko zakwestionowania współpracy jako pozornego samozatrudnienia przez organy kontrolne. Konsekwencje mogą obejmować zaległe składki ZUS za 5 lat wstecz wraz z odsetkami, kary administracyjne i sankcje karne.
Zalecenia praktyczne
Przeprowadź szczegółową kalkulację kosztów i przychodów uwzględniającą wszystkie składki, podatki, ubezpieczenia i koszty księgowości – dopiero na tej podstawie oceń opłacalność.
Zapewnij sobie współpracę z co najmniej dwoma różnymi firmami transportowymi, aby uniknąć zarzutu pozornego samozatrudnienia.
Wykup kompleksowe ubezpieczenia OC zawodowe z sumą minimum 500000 złotych – to podstawowa ochrona przed odpowiedzialnością całym majątkiem.
Zatrudnij biuro rachunkowe do prowadzenia księgowości – koszt 200-500 złotych miesięcznie to inwestycja w bezpieczeństwo i spokój.
Zachowaj faktyczną niezależność gospodarczą – swoboda w przyjmowaniu zleceń, własne narzędzia pracy, współpraca z wieloma kontrahentami.
Unikaj konstrukcji, w których dysponujesz pojazdem zleceniodawcy, masz stałe wynagrodzenie miesięczne i wykonujesz pracę wyłącznie dla jednego kontrahenta – to klasyczne cechy pozornego samozatrudnienia.
Twórz rezerwę finansową na okresy przestoju, choroby i zobowiązania podatkowe – odkładaj co najmniej 30-40% przychodu.
Monitoruj zmiany w przepisach prawa transportowego, szczególnie w kontekście Pakietu Mobilności i międzynarodowych wymagań dotyczących samozatrudnienia.
Rozważ konsultację z prawnikiem specjalizującym się w prawie transportowym przed podjęciem decyzji o rozpoczęciu działalności – koszt 300-800 złotych może uchronić przed błędami kosztującymi dziesiątki tysięcy.
Inwestuj w rozwój kompetencji i buduj sieć kontaktów branżowych – to zwiększy stabilność działalności i pozycję rynkową.
Kiedy samozatrudnienie jest właściwym wyborem
Samozatrudnienie może być korzystnym rozwiązaniem dla doświadczonych kierowców, którzy mają stabilną sytuację finansową, możliwość współpracy z kilkoma firmami, własny pojazd lub możliwość jego nabycia, oraz są gotowi ponieść ryzyko gospodarcze w zamian za wyższe zarobki i większą niezależność.
Kiedy lepiej pozostać na umowie o pracę
Umowa o pracę pozostaje bezpieczniejszym wyborem dla kierowców ceniących stabilność zatrudnienia, świadczenia socjalne (urlop, zasiłek chorobowy), ograniczoną odpowiedzialność materialną oraz regularny dochód. Szczególnie istotne jest to dla osób z rodziną na utrzymaniu, kierowców blisko wieku emerytalnego oraz dla tych, którzy rozpoczynają karierę zawodową i nie mają jeszcze poduszki finansowej.
Ostateczna decyzja powinna uwzględniać indywidualną sytuację życiową, cele zawodowe, tolerancję ryzyka oraz perspektywy długoterminowe każdego kierowcy.
Spis źródeł
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 roku – Kodeks pracy, Dz.U. 2025 poz. 65 tekst jednolity.
Ustawa z dnia 6 września 2001 roku o transporcie drogowym, Dz.U. 2024 poz. 1539 tekst jednolity.
Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 roku o czasie pracy kierowców, Dz.U. 2024 poz. 220 tekst jednolity.
Ustawa z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych, Dz.U. 2024 poz. 226 tekst jednolity.
Ustawa z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych, Dz.U. 2024 poz. 497 tekst jednolity.
Ustawa z dnia 20 listopada 1998 roku o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, Dz.U. 2024 poz. 776 tekst jednolity.
Ustawa z dnia 6 marca 2018 roku o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej i Punkcie Informacji dla Przedsiębiorcy, Dz.U. 2024 poz. 1724 tekst jednolity.
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 561/2006 z dnia 15 marca 2006 roku w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego, Dz.Urz.UE.L 2006 nr 102, s. 1.
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/1054 z dnia 15 lipca 2020 roku zmieniające rozporządzenie nr 561/2006 (Pakiet Mobilności I), Dz.Urz.UE.L 2020 nr 249, s. 1.
Konwencja o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów (CMR), sporządzona w Genewie dnia 19 maja 1956 roku, Dz.U. 1962 nr 49 poz. 238.
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 stycznia 2013 roku w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej, Dz.U. 2013 poz. 167.
Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 roku – Ordynacja podatkowa, Dz.U. 2023 poz. 2383 tekst jednolity.
Ustawa z dnia 10 września 1999 roku – Kodeks karny skarbowy, Dz.U. 2023 poz. 654 tekst jednolity.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych – Informacja o wysokości składek na ubezpieczenia społeczne w 2025 roku.
Ministerstwo Finansów – Objaśnienia podatkowe dotyczące rozliczania kosztów uzyskania przychodu w działalności gospodarczej.
Państwowa Inspekcja Pracy – Raporty o nieprawidłowościach w zatrudnieniu kierowców, 2024.
Instytut Transportu Samochodowego – Informacje o egzaminach na Certyfikat Kompetencji Zawodowych.
Główny Inspektorat Transportu Drogowego – Wytyczne dotyczące przestrzegania przepisów o czasie pracy kierowców.
