W rozporządzeniu (UE) nr 165/2014 ustanowiono wymogi w odniesieniu do budowy, instalacji, użytkowania, sprawdzania i kontrolowania tachografów* stosowanych w transporcie drogowym w UE.
Rozporządzenie (UE) 2020/1054 zmienia i rozszerza zakres stosowania rozporządzenia (UE) nr 165/2014, tak aby uwzględnić – w odniesieniu do określania położenia za pomocą tachografów – przepisy UE w dziedzinie delegowania pracowników w transporcie drogowym, mianowicie dyrektywę 96/71/WE w sprawie egzekwowania przepisów UE w dziedzinie delegowania pracowników w kontekście świadczenia usług, dyrektywę 2014/67/UE w sprawie egzekwowania dyrektywy 96/71/WE oraz dyrektywę (UE) 2020/1057 ustanawiającą przepisy szczególne dotyczące delegowania kierowców w sektorze transportu drogowego (zobacz streszczenie tych trzech dyrektyw).
KLUCZOWE ZAGADNIENIA
Tachografy należy instalować we wszystkich pojazdach o masie powyżej 3,5 tony stosowanych w transporcie drogowym rzeczy oraz w pojazdach umożliwiających przewóz ponad 9 osób (wraz z kierowcą). Od tego obowiązku przewidziano pewne wyjątki. Począwszy od 1 lipca 2026 r., tachografy należy instalować również w pojazdach o masie powyżej 2,5 tony (w przewozach unijnych).
Tachografy cyfrowe
Tachografy cyfrowe rejestrują następujące dane:
przebytą odległość i prędkość pojazdu,
pomiar czasu,
punkt początkowy, punkt końcowy i punkty położenia co trzy godziny (jeżeli tachograf podłączony jest do systemu nawigacji satelitarnej),
tożsamość kierowcy,
czynności kierowcy,
dane dotyczące kontroli, kalibracji i naprawy tachografu,
zdarzenia i usterki.
Tachografy analogowe
Tachografy analogowe muszą rejestrować co najmniej odległość, prędkość, pomiar czasu i czynności kierowcy.
Dostęp do danych przechowywanych w tachografie jest umożliwiany w dowolnym czasie właściwym organom kontrolnym i właściwemu przedsiębiorstwu transportowemu.
Wyświetlane są następujące informacje:
czas,
tryb pracy,
czynności kierowcy,
bieżący nieprzerwany czas prowadzenia pojazdu i bieżący skumulowany czas przerwy,
informacje związane z ostrzeżeniami,
informacje związane z dostępem do menu.
Tachografy cyfrowe ostrzegają kierowców przed przekroczeniem maksymalnego dopuszczalnego nieprzerwanego czasu prowadzenia pojazdu, aby ułatwić im przestrzeganie obowiązujących przepisów.
Przetwarzanie danych osobowych odbywa się wyłącznie do celów kontroli zgodności z rozporządzeniem i innymi właściwymi rozporządzeniami.
Inteligentne tachografy
W pojazdach rejestrowanych po raz pierwszy od 15 czerwca 2019 r. należy instalować inteligentny tachograf. Inteligentny tachograf jest podłączony do systemu nawigacji satelitarnej i wyposażony w technologię komunikacji na odległość, tak aby ułatwić przeprowadzanie ukierunkowanych kontroli drogowych.
Ponadto w rozporządzeniu zmieniającym (UE) 2020/1054 zobowiązano Komisję Europejską do określenia, w drodze aktów wykonawczych, specyfikacji technicznych drugiej generacji inteligentnych tachografów.
Zgodnie z rozporządzeniem wykonawczym (UE) 2020/1054, począwszy od sierpnia 2023 r., nowo zarejestrowane pojazdy muszą być wyposażone w inteligentny tachograf drugiej generacji. W urządzeniach drugiej generacji wprowadzono szereg usprawnień względem urządzeń pierwszej generacji. Wśród nich można wymienić rejestrowanie danych dotyczących przekroczenia granicy, rejestrowanie położenia pojazdu podczas załadunku i rozładunku czy też obsługę systemu uwierzytelniania opartego na systemie Galileo.
Państwa UE mają czas do sierpnia 2024 r., aby przeszkolić swoje organy kontrolne w zakresie korzystania z technologii komunikacji na odległość. Dane mogą być przechowywane wyłącznie na czas trwania kontroli drogowej i muszą być usunięte najpóźniej trzy godziny po ich przesłaniu, chyba że ich zawartość wskazuje na możliwość nadużyć.
Homologacja typu
Tachografy podlegają homologacji typu, którą wydają jednostki wyznaczone przez państwa UE na podstawie funkcjonalności, interoperacyjności, zgodności z przepisami i bezpieczeństwa.
Instalacja
Instalacji tachografów mogą dokonywać wyłącznie instalatorzy lub warsztaty zatwierdzeni do tego celu przez właściwe organy każdego państwa UE, natomiast elementy tachografu i wszelkie połączenia, potencjalnie narażone na ingerencje, muszą być zaplombowane, jak wyszczególniono w świadectwie homologacji typu.
Tachografy należy poddawać przeglądom przynajmniej raz na dwa lata.
Ponadto zgodnie z rozporządzeniem zmieniającym (UE) 2020/1054:
zdjęte lub zerwane plomby są zastępowane przez zatwierdzonego instalatora lub zatwierdzony warsztat bez nieuzasadnionej zwłoki, a najpóźniej w ciągu siedmiu dni od ich zdjęcia lub zerwania;
gdy plomby zostały zdjęte lub zerwane do celów kontroli, mogą zostać, bez nieuzasadnionej zwłoki, zastąpione przez funkcjonariusza służb kontrolnych wyposażonego w urządzenie do plombowania oraz niepowtarzalny znak.
Karty kierowcy i wykresówki
W rozporządzeniu (UE) nr 165/2014 wprowadzono opisane poniżej wymagania.
Kierowca musi posiadać kartę kierowcy wydaną przez właściwy organ państwa UE, o okresie ważności nieprzekraczającym pięciu lat. Taka karta jest wzajemnie uznawana przez wszystkie państwa UE.
Za prawidłowe użytkowanie cyfrowych tachografów i kart kierowcy odpowiadają przedsiębiorstwa transportowe i kierowcy. Zabrania się fałszowania, ukrywania, likwidowania i niszczenia danych zarejestrowanych na wykresówkach lub przechowywanych w tachografie lub na karcie kierowcy albo zarejestrowanych na wydrukach z tachografu.
Przedsiębiorstwa transportowe są odpowiedzialne za zapewnienie, by ich kierowcy byli właściwie wyszkoleni w zakresie prawidłowego działania tachografów, i nie udzielają kierowcom żadnych zachęt, które mogłyby skłaniać ich do niewłaściwego używania tachografów.
W razie wadliwego działania tachografu przedsiębiorstwo transportowe zobowiązane jest do jego naprawy przez zatwierdzonego instalatora tak szybko, jak pozwalają na to okoliczności, a kierowca ma obowiązek prowadzenia w tym czasie ręcznego rejestru czynności.
Zgodnie z rozporządzeniem zmieniającym (UE) 2020/1054 wykresówka i karta kierowcy nie mogą być wyjęte z urządzenia przed zakończeniem dziennego okresu pracy, chyba że ich wyjęcie jest dopuszczalne z innych powodów lub jest konieczne do wprowadzenia symbolu państwa po przekroczeniu granicy.
Zgodność
W celu zapewnienia zgodności z rozporządzeniem państwa UE udostępniają funkcjonariuszom służb kontrolnych niezbędny sprzęt i przyznają im odpowiednie uprawnienia.
Państwa UE wspomagają się także wzajemnie w zapewnianiu zgodności oraz przyjmują przepisy dotyczące skutecznych, proporcjonalnych, odstraszających i niedyskryminujących sankcji.
Forum do spraw tachografów umożliwia dialog w zakresie kwestii technicznych w gronie ekspertów z państw UE.
OD KIEDY ROZPORZĄDZENIE MA ZASTOSOWANIE?
Rozporządzenie (UE) nr 165/2014 ma zastosowanie od 2 marca 2016 r.
Rozporządzenie zmieniające (UE) 2020/1054 ma zastosowanie od 20 sierpnia 2020 r.
Tachograf: urządzenie instalowane w pojazdach w celu wyświetlania, rejestrowania, drukowania, przechowywania i wysyłania szczegółowych danych dotyczących ruchu, w tym prędkości takich pojazdów, i danych o pewnych okresach aktywności osób kierujących tymi pojazdami.
Zdarzenie: odbiegające od normy działanie wykryte przez tachograf cyfrowy, które może być spowodowane próbą oszustwa.
Usterka: odbiegające od normy działanie wykryte przez tachograf cyfrowy, które może być spowodowane wadliwą pracą lub awarią urządzeń.
GŁÓWNY DOKUMENT
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 165/2014 z dnia 4 lutego 2014 r. w sprawie tachografów stosowanych w transporcie drogowym i uchylające rozporządzenie Rady (EWG) nr 3821/85 w sprawie urządzeń rejestrujących stosowanych w transporcie drogowym oraz zmieniające rozporządzenie (WE) nr 561/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego (Dz.U. L 60 z 28.2.2014, s. 1–33)
Kolejne zmiany rozporządzenia (UE) nr 165/2014 zostały włączone do tekstu podstawowego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.
DOKUMENTY POWIĄZANE
Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2016/799 z dnia 18 marca 2016 r. w sprawie wykonania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 165/2014 ustanawiającego wymogi dotyczące budowy, sprawdzania, instalacji, użytkowania i naprawy tachografów oraz ich elementów składowych (Dz.U. L 139 z 26.5.2016, s. 1–506)
Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2016/68 z dnia 21 stycznia 2016 r. w sprawie wspólnych procedur i specyfikacji koniecznych do wzajemnego połączenia elektronicznych rejestrów kart kierowcy (Dz.U. L 15 z 22.1.2016, s. 51–68)
