Rozkład jazdy międzynarodowych przewozów regularnych osób – jak zbudować krok po kroku?

Opracował: dr inż. Bogusław Madej

Tworzenie rozkładu jazdy dla międzynarodowych przewozów regularnych osób to złożony proces wymagający nie tylko znajomości krajowych przepisów, lecz także harmonizacji z zagranicznymi partnerami i przestrzegania unijnych regulacji. W przeciwieństwie do przewozów krajowych, gdzie decyzje podejmuje się lokalnie, tutaj kluczem jest współpraca międzynarodowa, uzgodnienia dwustronne i synchronizacja systemów transportowych różnych państw. Ten artykuł poprowadzi Cię przez wszystkie etapy: od uzyskania licencji wspólnotowej, przez negocjacje z zagranicznym przewoźnikiem, aż po składanie wniosku w Głównym Inspektoracie Transportu Drogowego i ostateczne zatwierdzenie rozkładu.

Spis treści

1. 1. Podstawy prawne i definicje.
2. 2. Licencje i zezwolenia wymagane do przewozów.
3. 3. Proces budowy rozkładu – krok po kroku.
4. 4. Umowa z zagranicznym przewoźnikiem.
5. 5. Konstrukcja rozkładu jazdy.
6. 6. Dokumentacja wymagana do wniosku.
7. 7. Procedura zatwierdzania w GITD.
8. 8. Specyfika przewozów poza UE.
9. 9. Opłaty i terminy.
10. 10. Praktyczne wskazówki i najczęstsze błędy.
11. 11. Podsumowanie.
12. 12. Spis źródeł.
13. 13. Hashtagi.

Podstawy prawne i definicje

Regulacje unijne i międzynarodowe

Międzynarodowe przewozy regularne osób podlegają przede wszystkim Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1073/2009 z dnia 21 października 2009 r. w sprawie wspólnych zasad dostępu do międzynarodowego rynku usług autokarowych i autobusowych. Rozporządzenie to definiuje "usługi regularne" jako usługi polegające na przewozie osób w określonych odstępach czasu i na określonych trasach, przy czym pasażerowie są zabierani z określonych z góry przystanków i dowożeni na z góry określone przystanki (art. 2 pkt 2).

Równie istotne jest Rozporządzenie (WE) nr 1071/2009, które wprowadza wspólne zasady dotyczące dostępu do rynku przewozów drogowych i ustala wymagania dotyczące przedsiębiorstw transportowych, w tym obowiązek posiadania odpowiednich uprawnień i licencji.

Umowy międzynarodowe

1. Umowa INTERBUS w sprawie międzynarodowych okazjonalnych przewozów pasażerów autokarami i autobusami oraz jej Protokół dotyczący międzynarodowych regularnych i regularnych specjalnych przewozów.
2. Umowa ASOR - w sprawie międzynarodowych drogowych przewozów pasażerów w formie okazjonalnych przewozów autokarami i autobusami z 1982 r., która ma zastosowanie do przewozów pojazdami do 9 miejsc.

Przepisy krajowe

1. Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym, która reguluje krajowe aspekty międzynarodowego transportu drogowego.
2. Ustawa z dnia 15 listopada 1984 r. - Prawo przewozowe (art. 34), które określa obowiązki w zakresie rozkładów jazdy.
3. Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 10 kwietnia 2012 r. w sprawie rozkładów jazdy.

Licencje i zezwolenia wymagane do przewozów

Licencja wspólnotowa - podstawowe wymaganie

Świadczenie usług w zakresie międzynarodowych przewozów osób pojazdami mieszczącymi powyżej 9 osób łącznie z kierowcą wymaga uzyskania licencji wspólnotowej. Licencja wspólnotowa jest wydawana przez Główny Inspektorat Transportu Drogowego na odnawialne okresy nie dłuższe niż 10 lat.

Wymagania do uzyskania licencji wspólnotowej

1. Posiadanie zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego.
2. Zdolność finansowa (wymagania określone w rozporządzeniach UE).
3. Rzeczywista i stała siedziba w państwie członkowskim UE.
4. Dobra reputacja przedsiębiorcy.
5. Certyfikat kompetencji zawodowych lub wyznaczenie zarządzającego transportem posiadającego taki certyfikat.

Zezwolenie na przewozy regularne

Oprócz licencji wspólnotowej, wykonywanie międzynarodowych przewozów regularnych wymaga odrębnego zezwolenia wydawanego przez GITD. Rozróżnia się zezwolenia na przewozy w ramach UE oraz poza Unię Europejską.

Zezwolenie na przewozy w UE

1. Dotyczy przewozów między państwami członkowskimi UE, EFTA oraz Szwajcarią.
2. Nie wymaga uzgodnień z organami państw docelowych.
3. Procedura uproszczona w porównaniu do przewozów poza UE.

2.2.2. Zezwolenie na przewozy poza UE

1. Wymaga umowy z zagranicznym przewoźnikiem drogowym.
2. Rozkład jazdy musi być uzgodniony i podpisany przez obie strony.
3. Konieczne są dodatkowe dokumenty, w tym pełnomocnictwo od partnera zagranicznego.

Proces budowy rozkładu – krok po kroku

Analiza rynku i planowanie strategiczne

1. Identyfikacja potrzeb przewozowych na danej trasie międzynarodowej poprzez analizę potoków pasażerskich i konkurencji.
2. Wybór tras i przystanków z uwzględnieniem atrakcyjności dla pasażerów oraz dostępności infrastruktury.
3. Określenie częstotliwości kursów i czasu przejazdu na podstawie badań rynkowych.

Poszukiwanie partnera zagranicznego

1. Identyfikacja przewoźników w kraju docelowym posiadających odpowiednie licencje i doświadczenie.
2. Wstępne negocjacje dotyczące warunków współpracy, podziału tras i odpowiedzialności.
3. Uzgodnienie zasad finansowych, w tym podziału przychodów i kosztów.

Negocjacje infrastrukturalne

1. Uzgodnienie z właścicielami/zarządzającymi przystanków i dworców w Polsce warunków korzystania z infrastruktury.
2. Kontakt z zagranicznymi właścicielami przystanków w celu ustalenia zasad obsługi
3. Weryfikacja przepustowości infrastruktury i możliwości technicznych obsługi planowanych kursów.

Umowa z zagranicznym przewoźnikiem

Wymagane elementy umowy

Umowa z zagranicznym przewoźnikiem drogowym o wspólnym prowadzeniu linii regularnej jest dokumentem obligatoryjnym dla przewozów poza UE. Musi zawierać wszystkie istotne elementy dotyczące organizacji przewozów.

1. Precyzyjne określenie tras i odcinków obsługiwanych przez każdego z partnerów.
2. Harmonogram i częstotliwość kursów z podziałem odpowiedzialności.
3. Zasady kalkulacji i podziału przychodów oraz kosztów eksploatacyjnych.
4. Procedury dotyczące sprzedaży biletów i obsługi pasażerów.
5. Warunki współpracy w przypadku zakłóceń ruchu lub sytuacji awaryjnych.
6. Zasady rozwiązywania sporów i okresy wypowiedzenia umowy.

Aspekty prawne i formalne

1. Umowa musi być sporządzona w języku polskim oraz w języku kraju partnera.[15]
2. Konieczne jest uwzględnienie przepisów prawnych obowiązujących w obu krajach.[15]
3. Partner zagraniczny musi posiadać odpowiednie licencje i zezwolenia w swoim kraju.[15]
4. Umowa powinna określać procedury w przypadku zmian w przepisach prawnych.[15]

Konstrukcja rozkładu jazdy

Specyfika rozkładów międzynarodowych

Konstrukcja rozkładu jazdy dla przewozów międzynarodowych wymaga uwzględnienia dodatkowych czynników w porównaniu do przewozów krajowych. Kluczowe jest skorelowanie czasów z partnerem zagranicznym oraz przestrzeganie przepisów o czasie pracy kierowców w transporcie międzynarodowym.

Elementy wymagane w rozkładzie

1. Wszystkie przystanki z podaniem nazw miejscowości, ulic i numerów przystanków.
2. Dokładne czasy odjazdów i przyjazdów na każdym przystanku.
3. Dwustronne przejścia graniczne z podaniem nazw po obu stronach granicy.
4. Długość linii regularnej podana w kilometrach oraz odległości między przystankami.
5. Dni kursowania z uwzględnieniem świąt w obu krajach.

Harmonizacja z partnerem zagranicznym

1. Rozkład jazdy musi być uzgodniony i podpisany przez polskiego przedsiębiorcę i partnera zagranicznego.
2. Ostemplowanie rozkładu przez obie strony potwierdza akceptację warunków.
3. Wszelkie zmiany w rozkładzie wymagają ponownych uzgodnień z partnerem.

Planowanie czasu pracy kierowców

Harmonogram czasu pracy i odpoczynku kierowców w przewozach międzynarodowych musi uwzględniać przepisy Rozporządzenia (WE) nr 561/2006 w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych.

1. Uwzględnienie numerów dróg, którymi wykonywany będzie przewóz.[14][15]
2. Wartości średnich prędkości pomiędzy przystankami.[14][15]
3. Planowanie obligatoryjnych przerw i odpoczynków zgodnie z przepisami UE.
4. Zabezpieczenie możliwości zmiany kierowców w przypadku długich tras.

Dokumentacja wymagana do wniosku

Dokumenty podstawowe

1. Rozkład jazdy podpisany i ostemplowany przez polskiego przedsiębiorcę i partnera zagranicznego.
2. Kopia umowy z zagranicznym przewoźnikiem drogowym o wspólnym prowadzeniu linii regularnej.
3. Kopia wypisu z licencji wspólnotowej przedsiębiorcy polskiego oraz zagranicznego partnera.

Dokumenty techniczne i operacyjne

1. Schemat połączeń komunikacyjnych (mapa) z zaznaczoną linią komunikacyjną i przystankami z potwierdzeniem nadania do Urzędu Marszałkowskiego.
2. Harmonogram czasu pracy i odpoczynku kierowców uwzględniający numery dróg i średnie prędkości.
3. Potwierdzenie uzgodnienia zasad korzystania z obiektów dworcowych i przystanków na terenie Polski.

Dokumenty finansowe i formalne

1. Cennik w złotówkach i walucie kraju, przez który przebiega linia, podpisany i ostemplowany przez obie strony.
2. Oryginał lub poświadczona przez notariusza kopia pełnomocnictwa od zagranicznego partnera.
3. Opłata skarbowa w wysokości 17,00 zł za pełnomocnictwo.

Procedura zatwierdzania w GITD

Składanie wniosku

Wniosek o wydanie zezwolenia na wykonywanie międzynarodowych przewozów regularnych składa się w Głównym Inspektoracie Transportu Drogowego w Warszawie. Możliwe jest również złożenie wniosku elektronicznie przez Punkt Kontaktowy GITD.

Weryfikacja formalna dokumentów

1. GITD sprawdza kompletność dokumentacji zgodnie z wymaganiami rozporządzeń.
2. Weryfikacja zgodności rozkładu jazdy z zawartą umową partnerską.
3. Kontrola ważności licencji wspólnotowych obu partnerów.
4. Sprawdzenie poprawności uzgodnień przystankowych na terenie Polski.

Weryfikacja merytoryczna

1. Ocena realności czasów przejazdu i zgodności z przepisami o czasie pracy kierowców.
2. Weryfikacja poprawności tras i przejść granicznych.
3. Sprawdzenie zgodności cennika z obowiązującymi przepisami.
4. Analiza harmonogramu pracy kierowców pod kątem przestrzegania norm UE.

Wydanie zezwolenia

1. Po pozytywnej weryfikacji GITD wydaje zezwolenie wraz z wypisami dla poszczególnych pojazdów.
2. Liczba wypisów odpowiada liczbie pojazdów zgłoszonych do licencji wspólnotowej.
3. Zezwolenie zawiera wszystkie istotne dane dotyczące linii i warunków jej prowadzenia.

Specyfika przewozów poza UE

Dodatkowe wymagania

Przewozy regularne do państw spoza Unii Europejskiej wymagają dodatkowej dokumentacji i przestrzegania umów międzynarodowych, szczególnie umowy INTERBUS.

1. Obowiązkowe posiadanie książki formularzy INTERBUS dla dokumentowania przejazdów.
2. Konieczność uzyskania zezwoleń w krajach tranzytowych, jeśli tego wymagają.
3. Dodatkowe ubezpieczenia i gwarancje finansowe zgodnie z wymaganiami krajów docelowych.

8.2. Procedury graniczne

1. Przygotowanie dokumentacji w językach krajów, przez które przebiega trasa.
2. Uwzględnienie specyficznych przepisów celnych i granicznych.
3. Planowanie dodatkowego czasu na odprawy graniczne w harmonogramach kierowców.

Opłaty i terminy

Opłaty za zezwolenia w UE

Opłaty za wydanie zezwolenia na wykonywanie międzynarodowych przewozów regularnych w Unii Europejskiej zależą od okresu ważności zezwolenia:

1. Do 6 miesięcy - 400 zł za zezwolenie + 4 zł za każdy wypis z zezwolenia.
2. Do 1 roku - 800 zł za zezwolenie + 8 zł za każdy wypis z zezwolenia.
3. Wnioski są zwolnione z opłaty skarbowej zgodnie z art. 3 ustawy o opłacie skarbowej.

Opłaty za przewozy poza UE

Wysokość opłat za zezwolenie na przewozy poza Unię Europejską zależy od okresu ważności zezwolenia oraz liczby przystanków początkowych na terytorium Polski.

1. Opłata dotyczy każdego zgłoszonego we wniosku partnera zagranicznego.
2. Dodatkowa opłata skarbowa 17,00 zł za pełnomocnictwo od partnera zagranicznego.
3. Opłaty należy wnosić na rachunek bankowy GITD przed wydaniem zezwolenia.

Terminy załatwienia sprawy

1. Zgodnie z art. 35 KPA sprawy wymagające postępowania wyjaśniającego - nie później niż w ciągu miesiąca od dnia wszczęcia postępowania.
2. Sprawy szczególnie skomplikowane - nie później niż w ciągu dwóch miesięcy.
3. W praktyce terminy mogą być dłuższe z uwagi na konieczność weryfikacji dokumentów zagranicznych.

Praktyczne wskazówki i najczęstsze błędy

Najczęściej popełniane błędy w dokumentacji

1. Niezgodność rozkładu jazdy z umową partnerską - różnice w czasach lub trasach.
2. Nieprawidłowe oznaczenie przejść granicznych - brak nazw po obu stronach granicy.
3. Błędy w harmonogramie pracy kierowców - nierealistyczne czasy przejazdu lub naruszenie przepisów o odpoczynku.
4. Brak wszystkich wymaganych podpisów i pieczęci na dokumentach.

Dobre praktyki

1. Wcześniejsze uzgodnienia z GITD w sprawie wymagań formalnych przed złożeniem wniosku.
2. Przygotowanie dokumentów w wersjach dwujęzycznych dla ułatwienia weryfikacji.
3. Utrzymywanie bieżących kontaktów z partnerem zagranicznym w sprawie ewentualnych zmian.
4. Regularne aktualizowanie licencji wspólnotowej i innych uprawnień.

Monitoring po uruchomieniu linii

1. Systematyczne sprawdzanie realizacji rozkładu jazdy i wprowadzanie korekt w razie potrzeby.
2. Monitorowanie zmian w przepisach prawnych w krajach, przez które przebiega linia.
3. Utrzymywanie aktualne dokumentacji przewozowej zgodnie z wymogami kontrolnymi.

Podsumowanie

Budowa rozkładu jazdy dla międzynarodowych przewozów regularnych osób to proces wieloetapowy wymagający ścisłej współpracy z zagranicznym partnerem i przestrzegania zarówno polskich, jak i unijnych przepisów. Kluczem do sukcesu jest systematyczne przygotowanie: najpierw uzyskanie licencji wspólnotowej, następnie znalezienie rzetelnego partnera zagranicznego, wspólne opracowanie rozkładu uwzględniającego realia obu krajów, i wreszcie profesjonalne przygotowanie dokumentacji do GITD.

Pamiętaj o najważniejszych aspektach: licencja wspólnotowa jest absolutnie obowiązkowa, rozkład musi być uzgodniony i podpisany przez obie strony, harmonogram kierowców musi przestrzegać unijnych norm czasu pracy, a cennik powinien być sporządzony w obu walutach. Unikaj typowych błędów jak niezgodność dokumentów, nieprawidłowe oznaczenia przejść granicznych czy nierealistyczne czasy przejazdu.

Inwestycja w dokładne przygotowanie dokumentacji i zbudowanie trwałej współpracy z partnerem zagranicznym procentuje w przyszłości - ułatwia wprowadzanie zmian w rozkładzie i zapewnia stabilność operacyjną linii międzynarodowej.

Spis źródeł

1. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1073/2009 z dnia 21 października 2009 r. w sprawie wspólnych zasad dostępu do międzynarodowego rynku usług autokarowych i autobusowych.
2. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1071/2009 z dnia 21 października 2009 r. ustanawiające wspólne zasady dotyczące warunków wykonywania zawodu przewoźnika drogowego.
3. Umowa w sprawie międzynarodowych okazjonalnych przewozów pasażerów autokarami i autobusami (Umowa INTERBUS) oraz Protokół dotyczący przewozów regularnych.
4. Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (t.j. Dz.U. 2022 poz. 2201 z późn. zm.).
5. Ustawa z dnia 15 listopada 1984 r. - Prawo przewozowe (t.j. Dz.U. 2024 poz. 1262).
6. Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 10 kwietnia 2012 r. w sprawie rozkładów jazdy (Dz.U. 2012 poz. 451).
7. Rozporządzenie (WE) nr 561/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 marca 2006 r. w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego.
8. Materiały informacyjne i proceduralne Głównego Inspektoratu Transportu Drogowego dotyczące zezwoleń na międzynarodowe przewozy regularne.

Hashtagi

#TransportMiędzynarodowy #PrzewozyRegularne #LicencjaWspólnotowa #RozkładJazdy #GITD #PrawoTransportowe #AutobusMiędzynarodowy.

 

Jesteś zainteresowany podnoszeniem swoich kwalifikacji?

Skorzystaj z naszych usług.

 

Wróc na bloga