Rejestr INTRASTAT – definicja i obowiązki przedsiębiorcy

Opracował: dr inż. Bogusław Madej.

W handlu wewnątrzunijnym, gdzie towary swobodnie przekraczają granice państw członkowskich Unii Europejskiej, rejestr INTRASTAT pełni rolę monitorowania przepływów towarowych. jest systemem statystycznym, wprowadzonym po zniesieniu kontroli granicznych w 1993 roku. Zastąpił tradycyjne dokumenty celne w śledzeniu wymiany handlowej między krajami UE. Dla przedsiębiorców prowadzących działalność międzynarodową oznacza to nowe obowiązki sprawozdawcze, które mogą wydawać się biurokratyczne, ale są niezbędne dla funkcjonowania jednolitego rynku europejskiego. Zasady użytkowania tego systemu omówiony i niniejszym artykule.

Spis treści

1. Definicja i podstawy prawne rejestru INTRASTAT.
2. Cel i funkcje systemu INTRASTAT.
3. Podmioty zobowiązane do raportowania.
4. Progi statystyczne obowiązujące w Polsce.
5. Zakres danych wymaganych w deklaracji.
6. Terminy i procedury składania zgłoszeń.
7. System kar i sankcji.
8. Praktyczne aspekty wypełniania deklaracji.
9. Podsumowanie.
10. Spis źródeł.

Definicja i podstawy prawne rejestru INTRASTAT

1. INTRASTAT to system statystyczny Unii Europejskiej służący do monitorowania i gromadzenia informacji o obrocie towarami pomiędzy krajami członkowskimi UE.
2. Podstawę prawną stanowi Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady UE 2019/2152 w sprawie europejskiej statystyki przedsiębiorstw.
3. W Polsce system reguluje Ustawa o statystyce publicznej oraz komunikaty Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.
4. INTRASTAT funkcjonuje od 1 stycznia 1993 roku na obszarze Jednolitego Rynku Europejskiego w miejsce tradycyjnych dokumentów celnych.
5. Administrowanie systemem w Polsce powierzono Dyrektorowi Izby Administracji Skarbowej w Szczecinie oraz Prezesowi GUS.

Cel i funkcje systemu INTRASTAT

1. Monitorowanie przepływu towarów pomiędzy krajami UE po zniesieniu kontroli celnej na granicach wewnętrznych.
2. Tworzenie rzetelnych i porównywalnych danych statystycznych o przepływach towarowych między państwami członkowskimi.
3. Zapobieganie oszustwom podatkowym i przemytowi poprzez analizę danych o wymianie towarowej.
4. Wsparcie przedsiębiorstw poprzez dostarczanie informacji o trendach w handlu międzynarodowym.
5. Umożliwienie organom unijnym i krajowym tworzenia polityk gospodarczych opartych na wiarygodnych danych.

Podmioty zobowiązane do raportowania

1. Podatnicy VAT zarejestrowani jako czynni podatnicy VAT UE prowadzący handel towarowy z krajami Unii Europejskiej.
2. Podmioty dokonujące wewnątrzunijnego nabycia towarów z innych państw członkowskich UE.
3. Przedsiębiorcy realizujący wewnątrzunijną dostawę towarów do innych krajów UE.
4. Firmy przemieszczające własne towary pomiędzy państwami członkowskimi w ramach działalności gospodarczej.
5. Osoby fizyczne, prawne lub jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej przekraczające ustalone progi statystyczne.

Progi statystyczne obowiązujące w Polsce

Progi podstawowe na rok 2025

1. Próg podstawowy w przywozie: 6 000 000 zł (obniżenie z 6 200 000 zł w 2024 r.).
2. Próg podstawowy w wywozie: 2 800 000 zł (bez zmian w stosunku do 2024 r.).
3. Próg szczegółowy w przywozie: 105 000 000 zł (wzrost z 103 000 000 zł w 2024 r.).
4. Próg szczegółowy w wywozie: 158 000 000 zł (wzrost z 150 000 000 zł w 2024 r.).

Zasady stosowania progów

1. Obowiązek sprawdzania obrotów za dwa lata z rzędu – rok poprzedni i rok bieżący.
2. Przekroczenie progu podstawowego powoduje obowiązek składania deklaracji INTRASTAT.
3. Przekroczenie progu szczegółowego wymaga podania dodatkowych danych w zgłoszeniu.
4. Progi ustalane są corocznie przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.

Zakres danych wymaganych w deklaracji

Dane obowiązkowe (próg podstawowy)

1. Kod towaru zgodny z Nomenklaturą Scaloną (8-cyfrowy kod CN).
2. Kraj wysyłki lub przeznaczenia towaru.
3. Wartość fakturowa towaru wyrażona w złotówkach.
4. Masa netto towaru w kilogramach lub odpowiednia jednostka miary.
5. Rodzaj transakcji zgodnie z unijną klasyfikacją.

Dane szczegółowe (próg szczegółowy)

1. Numer VAT kontrahenta z kraju UE.
2. Kraj pochodzenia towaru (może być spoza UE).
3. Warunki dostawy zgodnie z międzynarodowymi zasadami Incoterms.
4. Rodzaj transportu użyty do przemieszczenia towaru.
5. Jednostka uzupełniająca dla określonych kodów CN.

Terminy i procedury składania zgłoszeń

1. Deklaracje składa się miesięcznie do 10. dnia miesiąca następującego po okresie sprawozdawczym.
2. Zgłoszenia dokonuje się wyłącznie elektronicznie za pośrednictwem platformy PUESC.
3. Alternatywnie można korzystać z bezpłatnej aplikacji ist@t udostępnianej przez GUS.
4. W przypadku braku obrotów w danym miesiącu składa się zgłoszenie zerowe.
5. Możliwe jest składanie korekt zgłoszeń w przypadku wykrycia błędów.

System kar i sankcji

Procedura nakładania kar

1. Organ celny może nie więcej niż trzykrotnie upominać podmiot o konieczności złożenia zgłoszenia INTRASTAT.
2. Kara pieniężna nakładana jest dopiero po trzykrotnym bezskutecznym upomnieniu.
3. Wysokość kary wynosi 3000 zł za każdy okres sprawozdawczy w odniesieniu do każdego rodzaju obrotu.
4. Termin uiszczenia kary pieniężnej wynosi 14 dni od daty doręczenia decyzji.

Dodatkowe sankcje

1. Możliwe są kary administracyjne do 5000 zł za każdy przypadek niedopełnienia obowiązku.
2. W przypadku umyślnego uchylania się od obowiązku grożą wyższe sankcje karne.
3. Oprócz kar głównych mogą być naliczane odsetki za opóźnienie.

Praktyczne aspekty wypełniania deklaracji

Przygotowanie danych

1. Systematyczne prowadzenie ewidencji transakcji wewnątrzunijnych z podziałem na przywóz i wywóz.
2. Prawidłowe określenie kodów CN towarów na podstawie aktualnej Nomenklatury Scalonej.
3. Dokumentowanie warunków dostaw i rodzaju transportu dla transakcji przekraczających próg szczegółowy.

Wypełnianie formularzy

1. Wybór odpowiedniego rodzaju deklaracji: INTRASTAT-Wywóz lub INTRASTAT-Przywóz.
2. Oznaczenie typu deklaracji: nowa, korekta lub deklaracja zerowa.
3. Podanie wszystkich wymaganych danych zgodnie z instrukcją wypełniania dostępną na stronie GUS.

Podsumowanie

Rejestr INTRASTAT stanowi najważniejszy element systemu statystycznego Unii Europejskiej, umożliwiając monitorowanie handlu wewnątrzunijnego po zniesieniu granic celnych. Działania obejmują regularne monitorowanie wartości obrotów, wdrożenie systemów ewidencji, zapoznanie się z Nomenklaturą Scaloną oraz wykorzystywanie elektronicznych platform do składania zgłoszeń. Praktyczne wskazówki to ustalenie procedur terminowego składania deklaracji, prowadzenie dokładnej dokumentacji transakcji, regularne aktualizowanie wiedzy oraz przygotowanie procedur awaryjnych na wypadek problemów technicznych.

Spis źródeł

1. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady UE 2019/2152 w sprawie europejskiej statystyki przedsiębiorstw.
2. Rozporządzenie wykonawcze Komisji UE 2020/1197 ustanawiające szczegółowe przepisy dotyczące europejskiej statystyki przedsiębiorstw.
3. Ustawa z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej.
4. Komunikaty Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego dotyczące progów i zasad przekazywania danych INTRASTAT.
5. Instrukcja wypełniania i przesyłania zgłoszeń INTRASTAT - Główny Urząd Statystyczny.
6. Platforma Usług Elektronicznych Skarbowo-Celnych - dokumentacja systemu INTRASTAT.
7. Nomenklatura Scalona - klasyfikacja towarów CN wydawana przez Komisję Europejską.
8. Kodeks karny skarbowy - przepisy dotyczące sankcji za naruszenie obowiązków sprawozdawczych.
9. Literatura specjalistyczna z zakresu prawa celnego i statystyki handlu zagranicznego.
10. Raporty i analizy Głównego Urzędu Statystycznego dotyczące handlu wewnątrzunijnego.

 

#INTRASTAT #HandelUE #StatystykaHandlowa #ObrótWewnątrzunijny #DeklaracjeStatystyczne #PrawoMiędzynarodowe #LogistykaUE

Jesteś zainteresowany podnoszeniem swoich kwalifikacji?

Skorzystaj z naszych usług.

Wróc na bloga