Nowoczesne rozwiązania ubezpieczeniowe w przewozach osób. Co należy wiedzieć?

Opracował: dr inż. Bogusław Madej

Branża ubezpieczeń w przewozach osób przeżywa obecnie prawdziwą rewolucję technologiczną, która zmienia sposób oceny ryzyka, kalkulacji składek oraz likwidacji szkód. Tradycyjne modele ubezpieczeniowe oparte na demografii i historii szkodowej ustępują miejsca zaawansowanym rozwiązaniom wykorzystującym sztuczną inteligencję, telematykę oraz technologie blockchain. Współczesne platformy przewozowe takie jak Uber, Bolt czy FreeNow stają się katalizatorami zmian, wymuszając na ubezpieczycielach adaptację do nowych modeli biznesowych i potrzeb cyfrowych klientów. Ta transformacja niesie ze sobą zarówno ogromne możliwości personalizacji ochrony ubezpieczeniowej, jak i wyzwania związane z cyberbezpieczeństwem oraz ochroną danych osobowych, tworząc nowy krajobraz ubezpieczeń w transporcie osób.

Spis treści

Sztuczna inteligencja w ubezpieczeniach transportowych

Rewolucja w ocenie ryzyka

Sztuczna inteligencja fundamentalnie zmienia sposób, w jaki ubezpieczyciele oceniają ryzyko w przewozach osób. Tradycyjne modele oparte na statystykach demograficznych i historii szkodowej ustępują miejsca algorytmom uczenia maszynowego, które analizują ogromne ilości danych w czasie rzeczywistym.

Zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 (RODO), przetwarzanie danych osobowych w celach ubezpieczeniowych musi być zgodne z zasadami przejrzystości i proporcjonalności (art. 5 ust. 1 lit. a i c RODO).

Kluczowe obszary zastosowania AI

1. 1. Automatyczna taryfikacja - algorytmy analizują setki parametrów jednocześnie, od danych o kierowcy po warunki atmosferyczne.
   2. Wykrywanie oszustw ubezpieczeniowych - systemy AI potrafią identyfikować nietypowe wzorce w zgłaszanych roszczeniach.
   3. Przewidywanie szkód - modele predykcyjne pozwalają antycypować prawdopodobieństwo wystąpienia szkody.
   4. Automatyczna likwidacja szkód - w prostych przypadkach AI może podejmować decyzje bez udziału człowieka.

Praktyczne implementacje w Polsce

Polskie firmy ubezpieczeniowe coraz częściej implementują rozwiązania AI:

1. 1. Chatboty obsługi klienta - automatyczna obsługa podstawowych zapytań klientów.
   2. Analiza zdjęć szkód - automatyczne oszacowanie kosztów naprawy na podstawie fotografii.
   3. Profilowanie ryzyka - dynamiczne dostosowywanie składek na podstawie zachowań kierowcy.

Telematyka i monitoring pojazdów

Definicja i zastosowanie telematyki

Telematyka transportowa to technologia łącząca telekomunikację z informatyką, umożliwiająca zdalny monitoring i zarządzanie pojazdami. W kontekście ubezpieczeń oznacza to możliwość ciągłego monitorowania stylu jazdy i dostosowywania składek do rzeczywistego poziomu ryzyka.

Zgodnie z ustawą z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. z 2019 r., poz. 1781), dane z systemów telematycznych są danymi osobowymi wymagającymi szczególnej ochrony (art. 4 pkt 1).

Parametry monitorowane przez systemy telematyczne

1. 1. Styl jazdy - gwałtowne hamowania, przyśpieszenia, skręty.
   2. Prędkość - przestrzeganie ograniczeń prędkości.
   3. Czas i miejsce jazdy - godziny i lokalizacje o podwyższonym ryzyku.
   4. Przebieg roczny - rzeczywista liczba przejechanych kilometrów.
   5. Parametry techniczne - stan pojazdu, zużycie paliwa, diagnostyka.

Modele ubezpieczeń telematycznych

Pay-How-You-Drive (PHYD)

1. 1. 1. Składka zależy od stylu jazdy kierowcy.
      2. Bezpieczni kierowcy płacą mniej.
      3. System motywuje do poprawy nawyków jazdy.

Pay-As-You-Drive (PAYD)

1. 1. 1. Składka proporcjonalna do przejechanych kilometrów.
      2. Idealna dla kierowców o małym przebiegu.
      3. Zmniejszenie ekspozycji na ryzyko.

Pay-Per-Mile (PPM)

1. 1. 1. Płatność za każdy przejechany kilometr.
      2. Model szczególnie atrakcyjny w obszarach miejskich.
      3. Integracja z aplikacjami mobilnymi.

Korzyści telematyki w ubezpieczeniach

Dla ubezpieczycieli

1. 1. 1. Precyzyjniejsza ocena ryzyka - dane w czasie rzeczywistym.
      2. Redukcja fraudów - obiektywne dane o okolicznościach zdarzenia.
      3. Lepsze zarządzanie roszczeniami - automatyczne powiadomienia o wypadkach.
      4. Optymalizacja portfela - możliwość selekcji najlepszych ryzyk.

Dla klientów

1. 1. 1. Niższe składki - nagrody za bezpieczną jazdę.
      2. Natychmiastowa pomoc - automatyczne wezwanie pomocy w przypadku wypadku.
      3. Coaching bezpiecznej jazdy - raporty i wskazówki dotyczące stylu jazdy.
      4. Elastyczność - możliwość dostosowania ochrony do indywidualnych potrzeb.

Ubezpieczenia parametryczne

Definicja i zastosowanie

Ubezpieczenia parametryczne to innowacyjny model ochrony, w którym wypłata świadczenia następuje automatycznie po spełnieniu określonych, mierzalnych parametrów, bez konieczności tradycyjnej likwidacji szkody. W przewozach osób mogą to być parametry pogodowe, natężenie ruchu czy dane telematyczne.

Przykłady zastosowań parametrycznych

Ubezpieczenia pogodowe

1. 1. 1. Automatyczne wypłaty przy ekstremalnych warunkach atmosferycznych.
      2. Parametry wyzwalające - opady, temperatura, wiatr, widoczność.
      3. Obiektywne pomiary - dane z stacji meteorologicznych.

Ubezpieczenia natężenia ruchu

1. 1. 1. Kompensacja za korki - wypłaty przy przekroczeniu określonego poziomu kongestii.
      2. Dane z systemów ITS - integracja z inteligentnymi systemami transportowymi.
      3. Automatyczna rekompensata - bez zgłaszania roszczenia przez klienta.

Zalety ubezpieczeń parametrycznych

1. 1. Szybkość wypłat - automatyczne świadczenia w czasie rzeczywistym.
   2. Przejrzystość - jasne kryteria wypłaty znane z góry.
   3. Niskie koszty administracyjne - brak kosztownej likwidacji szkód.
   4. Obiektywność - eliminacja sporów o wysokość odszkodowania.

Blockchain i smart kontrakty

Technologia blockchain w ubezpieczeniach

Blockchain oferuje bezpieczną, zdecentralizowaną platformę do przechowywania danych ubezpieczeniowych i automatyzacji procesów. W kontekście przewozów osób może być wykorzystywany do weryfikacji tożsamości kierowców, historii pojazdów oraz automatycznych wypłat odszkodowań.

Zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2023/2854 w sprawie rynków kryptoaktywów (MiCA), wykorzystanie kryptowalut w płatnościach ubezpieczeniowych wymaga spełnienia określonych wymogów regulacyjnych (art. 3 ust. 1 pkt 2).

Smart kontrakty w ubezpieczeniach transportowych

Smart kontrakty to samowykonywalny kod programu, który automatycznie realizuje warunki umowy ubezpieczeniowej. W przewozach osób mogą automatyzować:

1. 1. Automatyczne zawieranie polis - podczas uruchomienia aplikacji przewozowej.
   2. Kalkulację składek - na podstawie danych telematycznych w czasie rzeczywistym.
   3. Wypłatę odszkodowań - po weryfikacji spełnienia warunków.
   4. Zarządzanie roszczeniami - automatyczna klasyfikacja i przyspieszenie procesów.

Obszary zastosowania blockchain

Weryfikacja tożsamości

1. 1. 1. Cyfrowe ID kierowców - niezmienne zapisy kwalifikacji i historii.
      2. Weryfikacja licencji - automatyczne sprawdzanie ważności uprawnień.
      3. Historia pojazdów - tamper-proof rejestr przeglądów i napraw.

Zarządzanie polisami

1. 1. 1. Przejrzystość warunków - niezmienne zapisy warunków ubezpieczenia.
      2. Automatyczna odnowa - smart kontrakty odnawiające ochronę.
      3. Mikropłatności - płatność za ubezpieczenie w czasie rzeczywistym.

Ubezpieczenia dla platform cyfrowych

Specyfika platform przewozowych

Platformy cyfrowe takie jak Uber, Bolt czy FreeNow tworzą nowy model biznesowy wymagający innowacyjnych rozwiązań ubezpieczeniowych. Jako pośrednicy przewozowi mają szczególne potrzeby w zakresie ochrony ubezpieczeniowej.

Zgodnie z art. 27b ustawy o transporcie drogowym, pośrednicy przewozowi muszą weryfikować ubezpieczenia współpracujących przewoźników, co wymaga integracji systemów ubezpieczeniowych z platformami cyfrowymi.

Typy ubezpieczeń dla platform

Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej platformy

1. 1. 1. OC za działalność pośredniczą - ochrona przed roszczeniami związanymi z wadliwym pośrednictwem.
      2. Cyberochrona - zabezpieczenie przed atakami na systemy IT.
      3. Ochrona danych - ubezpieczenie naruszenia RODO.

Ubezpieczenia typu "wrapper"

1. 1. 1. Dodatkowa ochrona kierowców - uzupełnienie standardowych polis OC/AC.
      2. Ubezpieczenie pasażerów - dodatkowa ochrona NNW podczas przejazdu.
      3. Ochrona w okresach oczekiwania - ubezpieczenie między zleceniami.

Integracja API z systemami ubezpieczeniowymi

Nowoczesne platformy integrują się z systemami ubezpieczycieli poprzez API:

1. 1. Weryfikacja polis w czasie rzeczywistym - sprawdzanie ważności ubezpieczeń kierowców.
   2. Automatyczne zgłaszanie szkód - bezpośrednie przekazywanie informacji o zdarzeniach.
   3. Dynamiczna taryfikacja - dostosowanie składek do aktualnego profilu ryzyka.

Personalizacja polis i taryfikacja dynamiczna

Indywidualizacja ochrony ubezpieczeniowej

Nowoczesne technologie umożliwiają tworzenie spersonalizowanych polis ubezpieczeniowych dostosowanych do indywidualnych potrzeb każdego kierowcy i przewoźnika. Wykorzystuje się do tego big data, uczenie maszynowe oraz analizę behawioralną.

Elementy personalizacji

Profil kierowcy

1. 1. 1. Doświadczenie jazdy - liczba lat posiadania prawa jazdy.
      2. Historia szkodowa - poprzednie roszczenia i ich okoliczności.
      3. Styl jazdy - dane z systemów telematycznych.
      4. Wzorce użytkowania - kiedy, gdzie i jak często jeździ.

Charakterystyka pojazdu

1. 1. 1. Systemy bezpieczeństwa - ABS, ESP, poduszki powietrzne.
      2. Wiek i stan techniczny - wpływ na prawdopodobieństwo awarii.
      3. Wartość i koszty naprawy - wpływ na wysokość potencjalnych szkód.
      4. Systemy zabezpieczeń - alarmy, immobilizery, GPS.

Dynamiczna taryfikacja

Taryfikacja w czasie rzeczywistym

1. 1. 1. Aktualizacja ryzyka - na podstawie bieżących danych telematycznych.
      2. Sezonowe dostosowania - uwzględnienie zmian warunków atmosferycznych.
      3. Lokalizacyjne modyfikatory - różne stawki dla różnych obszarów.

Mechanizmy bonus-malus 2.0

1. 1. 1. Mikrobonus - nagrody za poszczególne bezpieczne przejazdy.
      2. Coaching premium - dodatkowe rabaty za ukończenie szkoleń.
      3. Eco-driving - preferencje za ekonomiczną jazdę.

Cyberbezpieczeństwo w transporcie

Rosnące zagrożenia cybernetyczne

Cyfryzacja transportu niesie ze sobą nowe rodzaje ryzyka związane z cyberbezpieczeństwem. Connected cars, aplikacje mobilne i systemy telematyczne stają się potencjalnymi celami cyberataków.

Zgodnie z dyrektywą (UE) 2022/2555 (dyrektywa NIS2), dostawcy usług cyfrowych w transporcie muszą wdrożyć odpowiednie środki cyberbezpieczeństwa (art. 21 ust. 1).

Rodzaje zagrożeń cybernetycznych

Ataki na pojazdy

1. 1. 1. Hacking systemów pokładowych - przejęcie kontroli nad funkcjami pojazdu.
      2. Manipulacja danymi GPS - fałszowanie lokalizacji.
      3. Ataki na systemy komunikacji - zakłócanie łączności V2V/V2I.

Zagrożenia dla platform

1. 1. 1. Ataki DDoS - sparaliżowanie działania aplikacji.
      2. Kradzież danych - wyłudzenie informacji o użytkownikach.
      3. Manipulacja algorytmów - wpływ na taryfikację i matching.

Ubezpieczenia cybernetyczne dla transportu

Zakres ochrony cyber

1. 1. 1. Przywrócenie danych - koszty odzyskania utraconych informacji.
      2. Odpowiedzialność za naruszenie danych - roszczenia poszkodowanych.
      3. Przerwanie działalności - straty wynikające z cyberataków.
      4. Cybershantaż - ochrona przed ransomware.

Wymagania prewencyjne

1. 1. 1. Certyfikaty bezpieczeństwa - ISO 27001, SOC 2.
      2. Regularne audyty - okresowa ocena poziomu zabezpieczeń.
      3. Szkolenia pracowników - świadomość zagrożeń cybernetycznych.
      4. Plany odtwarzania - procedury reakcji na incydenty.

Przyszłość ubezpieczeń transportowych

Pojazdy autonomiczne i semi-autonomiczne

Rozwój technologii jazdy autonomicznej fundamentalnie zmieni krajobraz ubezpieczeń transportowych. Przesunięcie odpowiedzialności z kierowcy na producenta pojazdu i dostawców oprogramowania wymaga nowych modeli ubezpieczeniowych.

Zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2019/2144 w sprawie wymogów dotyczących homologacji typu w odniesieniu do ogólnego bezpieczeństwa pojazdów silnikowych, pojazdy autonomiczne muszą spełniać szczególne wymogi bezpieczeństwa (art. 11).

Nowe modele odpowiedzialności

Product Liability 2.0

1. 1. 1. Odpowiedzialność producentów - za błędy w systemach autonomicznych.
      2. Ubezpieczenia oprogramowania - ochrona przed bugami w kodzie.
      3. Shared responsibility - podział odpowiedzialności między różne podmioty.

Mobility-as-a-Service (MaaS)

1. 1. 1. Ubezpieczenia per-use - płatność za każde użycie pojazdu.
      2. Multimodalne polisy - ochrona obejmująca różne środki transportu.
      3. Subscription models - abonamentowe modele ubezpieczenia.

Trendy technologiczne

Internet of Things (IoT)

1. 1. 1. Vehicle-to-Everything (V2X) - komunikacja pojazdu z infrastrukturą.
      2. Smart cities integration - integracja z inteligentnymi miastami.
      3. Predictive maintenance - przewidywanie awarii przed wystąpieniem.

Artificial Intelligence Evolution

1. 1. 1. Generative AI - tworzenie spersonalizowanych warunków polis.
      2. Quantum computing - przełomowe możliwości analizy ryzyka.
      3. Edge computing - przetwarzanie danych w pojazdach.

Regulacyjne wyzwania przyszłości

Harmonizacja międzynarodowa

1. 1. 1. Jednolite standardy UE - wspólne przepisy dla pojazdów autonomicznych.
      2. Cross-border insurance - transgraniczne ubezpieczenia MaaS.
      3. Data portability - przenoszalność danych ubezpieczeniowych.

Etyczne aspekty AI

1. 1. 1. Algorithmic fairness - sprawiedliwa taryfikacja AI.
      2. Explainable AI - przejrzystość decyzji algorytmicznych.
      3. Privacy by design - ochrona prywatności w projektowaniu systemów.

Podsumowanie

Nowoczesne rozwiązania ubezpieczeniowe w przewozach osób reprezentują konwergencję najnowszych technologii z tradycyjnym zarządzaniem ryzykiem, tworząc całkowicie nowy paradygmat ochrony ubezpieczeniowej. Implementacja sztucznej inteligencji, telematyki, blockchain oraz rozwiązań parametrycznych nie jest już przyszłościową wizją, lecz codziennością współczesnego rynku ubezpieczeniowego. Kluczowym wyzwaniem dla przedsiębiorców transportowych jest świadome wybieranie rozwiązań, które nie tylko spełniają wymogi regulacyjne, ale także oferują realną wartość dodaną w postaci obniżonych kosztów, lepszej ochrony i zwiększonej efektywności operacyjnej. Inwestycja w nowoczesne technologie ubezpieczeniowe staje się strategiczną koniecznością, umożliwiającą nie tylko lepsze zarządzanie ryzykiem, ale także budowanie przewagi konkurencyjnej w szybko zmieniającym się krajobrazie transportu osób. Firmy, które już dziś adoptują te rozwiązania, będą lepiej przygotowane na przyszłe wyzwania związane z autonomizacją transportu, rozwojem platform MaaS oraz rosnącymi wymaganiami klientów w zakresie personalizacji usług ubezpieczeniowych.

Spis źródeł

1. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. (RODO)
2. Ustawa z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. z 2019 r., poz. 1781)
3. Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz. U. z 2022 r., poz. 2201 z późn. zm.)
4. Rozporządzenie (UE) 2023/2854 w sprawie rynków kryptoaktywów (MiCA)
5. Dyrektywa (UE) 2022/2555 w sprawie środków na rzecz wysokiego wspólnego poziomu cyberbezpieczeństwa (NIS2)
6. Rozporządzenie (UE) 2019/2144 w sprawie wymogów dotyczących homologacji typu pojazdów silnikowych
7. McKinsey&Company, "Blockchain Technology in the Insurance Sector", styczeń 2017

Hashtagi

#UbezpieczeniaTransportowe #TelematykaUbezpieczeniowa #AIUbezpieczenia #BlockchainInsurance #SmartContracts #CyberSecurity #InsurTech

 

Jesteś zainteresowany podnoszeniem swoich kwalifikacji?

Skorzystaj z naszych usług.

Wróc na bloga