Jakie najczęściej popełniane są błędy przy eksploatacji tachografów cyfrowych?

Opracował: dr inż. Bogusław Madej

Tachografy cyfrowe to nieodzowne urządzenia w transporcie drogowym, które rejestrują czas pracy kierowców oraz monitorują przestrzeganie przepisów o czasie prowadzenia pojazdu i odpoczynku. Pomimo ich zaawansowanej technologii, eksploatacja tachografów cyfrowych wiąże się z licznymi błędami, które mogą prowadzić do poważnych konsekwencji prawnych i finansowych. Według danych Inspekcji Transportu Drogowego, najczęściej popełniane naruszenia dotyczą błędów w obsłudze urządzeń, manipulacji danymi oraz nieprawidłowej konserwacji. Znajomość typowych problemów i sposobów ich unikania jest kluczowa dla każdego kierowcy zawodowego i przedsiębiorcy transportowego, aby zapewnić zgodność z obowiązującymi przepisami oraz uniknąć dotkliwych kar finansowych.

 

Spis treści

1. Błędy techniczne tachografów cyfrowych
2. Nieprawidłowa obsługa kart kierowcy
3. Naruszenia czasu pracy i odpoczynku
4. Manipulacje i ingerencje w dane tachografu
5. Błędy związane z kalibracją i konserwacją
6. Nieprawidłowe oznaczanie państw i granic
7. Konsekwencje prawne i finansowe

Błędy techniczne tachografów cyfrowych

Najczęściej popełniane błędy związane z kartą kierowcy

Błąd karty kierowcy to najczęściej występujący problem w tachografach cyfrowych. Manifestuje się on brakiem możliwości odczytania karty przez urządzenie, co uniemożliwia prawidłowe rejestrowanie czasu pracy i odpoczynku. Przyczyny tego błędu są różnorodne:

1. Nieprawidłowe włożenie karty do czytnika (chip powinien być skierowany w dół).
2. Zabrudzenie styków karty lub czytnika w tachografie.
3. Mechaniczne uszkodzenia karty – pęknięcia, zarysowania lub wygięcia.
4. Przekroczenie okresu ważności karty kierowcy (standardowo 5 lat).
5. Błędy w komunikacji między kartą a tachografem.

Błędy systemu ITS (Intelligent Transport Systems)

Błędy ITS dotyczą problemów z komunikacją między tachografem a zewnętrznymi systemami telematycznymi lub zarządzania flotą. Mogą prowadzić do nieprawidłowego zapisu danych oraz problemów z przesyłaniem informacji do centralnych systemów monitorowania.

Błędy czujnika ruchu

Czujnik ruchu dostarcza tachografowi informacje o prędkości pojazdu oraz pokonanym dystansie. Błędy związane z tym elementem mogą prowadzić do:

1. Nieprawidłowego zapisu przejechanych kilometrów.
2. Problemów z rejestrowaniem rzeczywistej prędkości pojazdu.
3. Błędów w synchronizacji czasu jazdy z rzeczywistą aktywnością kierowcy.

Błędy przerwania zasilania

Ten typ błędu występuje, gdy tachograf traci zasilanie, co wpływa na rejestrację danych. Problem najczęściej wynika z:

1. Wadliwej instalacji elektrycznej pojazdu.
2. Nieprawidłowego podłączenia tachografu.
3. Uszkodzeń przewodów zasilających.

Nieprawidłowa obsługa kart kierowcy

Błędy w procedurach logowania i wylogowania

Nieprawidłowe procedury związane z obsługą karty kierowcy to częsty problem prowadzący do błędów w zapisie danych:

1. Nieumieszczenie karty na początku zmiany roboczej.
2. Zapomnienie o wyjęciu karty po zakończeniu pracy.
3. Pozostawienie karty w tachografie podczas odpoczynku.
4. Niewłaściwe zakończenie sesji pracy ("Sesja ostatniej karty niezamknięta prawidłowo").

Problemy z automatyczną kalibracją czasu

Tachograf może automatycznie zmieniać czas UTC na podstawie danych GNSS, co czasami prowadzi do błędów czasowych zwanych "podróżą w czasie". Dane mogą zostać zarejestrowane w przyszłości lub przeszłości, co powoduje problemy w rozliczeniu czasu pracy kierowców.

Korzystanie z wielu kart lub cudzych kart

Niektórzy kierowcy próbują wykorzystywać:

1. Kilka własnych kart jednocześnie w celu manipulacji danych.
2. Cudze karty kierowcy do ukrycia rzeczywistego czasu pracy.
3. Karty przedsiębiorstwa w niewłaściwy sposób.

Naruszenia czasu pracy i odpoczynku

Przekroczenie maksymalnego dziennego czasu prowadzenia

Zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 561/2006 (art. 6 ust. 1), dzienny czas prowadzenia pojazdu nie może przekroczyć 9 godzin, z możliwością przedłużenia do 10 godzin maksymalnie dwa razy w tygodniu (art. 6 ust. 2). Najczęstsze naruszenia obejmują:

1. Prowadzenie pojazdu przez więcej niż 9 godzin bez wykorzystania prawa do przedłużenia.
2. Wykorzystywanie przedłużenia do 10 godzin częściej niż dozwolone dwa razy w tygodniu.
3. Nieprawidłowe obliczanie rzeczywistego czasu prowadzenia pojazdu.

Naruszenie obowiązku przerw w czasie jazdy

Rozporządzenie 561/2006 (art. 7 ust. 1) wymaga, aby po okresie prowadzenia pojazdu trwającym 4,5 godziny kierowca zrobił przerwę trwającą co najmniej 45 minut. Alternatywnie, można wykorzystać dwie krótsze przerwy: 15 minut i 30 minut (art. 7 ust. 2). Typowe błędy to:

1. Jazda przez ponad 4,5 godziny bez przerwy.
2. Robienie przerw krótszych niż wymagane przepisami.
3. Nieprawidłowe dzielenie przerwy na krótsze okresy.

Skracanie okresów odpoczynku

Przepisy określają minimalny dzienny okres odpoczynku na 11 godzin, z możliwością skrócenia do 9 godzin maksymalnie trzy razy między odpoczynkami tygodniowymi. Problemy obejmują:

1. Skracanie odpoczynku dziennego poniżej 9 godzin.
2. Wykorzystywanie skróconego odpoczynku częściej niż dozwolone.
3. Nieprawidłowe planowanie odpoczynków tygodniowych.

Manipulacje i ingerencje w dane tachografu

Mechaniczne manipulacje

Mimo zaawansowanych zabezpieczeń, kierowcy wciąż próbują manipulować tachografami cyfrowych używając:

1. Magnesów neodymowych przykładanych do czujnika ruchu w skrzyni biegów.
2. Urządzeń elektronicznych zakłócających sygnał czujnika.
3. Odłączania zasilania tachografu podczas jazdy.
4. Ingerencji w przewody łączące tachograf z czujnikiem ruchu.

Elektroniczne urządzenia manipulacyjne

Na rynku dostępne są specjalistyczne urządzenia określane jako "emulatory", "kasowniki błędów" lub "blokery", które:

1. Symulują nieprawdziwe dane o prędkości i dystansie.
2. Blokują rejestrowanie rzeczywistych danych o jeździe.
3. Umożliwiają fałszowanie zapisów czasu pracy i odpoczynku.
4. Kosztują od 2000 PLN do nawet 2000 EUR za bardziej zaawansowane systemy.

Konsekwencje prawne manipulacji

Zgodnie z ustawą o tachografach z dnia 5 lipca 2018 r. (art. 25), zabrania się produkcji, dystrybucji, reklamy, sprzedaży lub udostępniania urządzeń przeznaczonych do podrabiania lub przerabiania danych rejestrowanych przez tachograf. Naruszenie tego przepisu podlega karze grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do 2 lat (art. 56).

Błędy związane z kalibracją i konserwacją

Nieprawidłowa kalibracja

Kalibracja tachografu powinna być przeprowadzana:

1. Po każdej naprawie urządzenia.
2. Regularnie zgodnie z harmonogramem przeglądów.
3. Przy zmianie rozmiaru opon lub przełożeń w układzie napędowym.
4. W autoryzowanych warsztatach posiadających odpowiednie zezwolenia.

Błędy w kalibracji prowadzą do:

1. Nieprawidłowego pomiaru dystansu i prędkości.
2. Błędów w zapisie czasu jazdy.
3. Problemów podczas kontroli ITD.
4. Kar finansowych od 1000 do 2000 zł zgodnie z ustawą o transporcie drogowym.

Zaniedbania w przeglądach okresowych

Właściciele pojazdów często zaniedbują:

1. Regularne przeglądy techniczne tachografów.
2. Aktualizację oprogramowania urządzenia.
3. Sprawdzanie prawidłowości działania wszystkich funkcji.
4. Wymianę zużytych elementów (np. drukarki).

Nieprawidłowe oznaczanie państw i granic

Obowiązki wynikające z rozporządzenia 165/2014

Od 2 lutego 2022 r. kierowcy mają obowiązek wprowadzania symbolu państwa zgodnie z art. 34 ust. 7 rozporządzenia (UE) nr 165/2014:

1. Na początku dziennego okresu pracy – symbol państwa rozpoczęcia pracy.
2. Na końcu dziennego okresu pracy – symbol państwa zakończenia pracy.
3. Po przekroczeniu granicy – symbol nowego państwa podczas pierwszego postoju.

Najczęściej popełniane błędy w oznaczaniu

1. Zapomnienie o wprowadzeniu symbolu państwa na początku lub końcu pracy.
2. Niewprowadzenie symbolu po przekroczeniu granicy.
3. Błędne oznaczenie niewłaściwego państwa.
4. Opóźnione wprowadzenie symbolu (nie podczas pierwszego postoju po granicy).

Automatyczne rejestrowanie w tachografach G2V2

Tachografy inteligentne drugiej generacji (G2V2) z kartami kierowcy drugiej generacji mogą automatycznie rejestrować przekroczenia granic, ale wymagają:

1. Prawidłowo zainstalowanego i skalibrowanego tachografu G2V2.
2. Karty kierowcy drugiej generacji (wydanej po sierpniu 2023 r.).
3. Sprawnego systemu GNSS.

Konsekwencje prawne i finansowe

Kary dla kierowców

Zgodnie z aktualnymi przepisami, kierowcy mogą zostać ukarani mandatami w następujących wysokościach:

Przekroczenie maksymalnego dziennego czasu prowadzenia:

1. o czas do 1 godziny: 50 zł.
2. za każdą następną rozpoczętą godzinę: 100 zł.

Przekroczenie maksymalnego czasu prowadzenia bez przerwy:

1. o czas powyżej 15 minut do 30 minut: 50 zł.
2. za każde następne rozpoczęte 30 minut: 100 zł.

Skrócenie dziennego okresu odpoczynku:

1. o czas do 1 godziny: 50 zł.
2. za każdą następną rozpoczętą godzinę: 100 zł.

Kary dla przedsiębiorców

Przedsiębiorcy transportowi podlegają surowszym karom:

1. Za naruszenia czasu pracy kierowców: od 2500 do 10 000 zł.
2. Za brak właściwej kalibracji tachografu: od 1000 do 2000 zł.
3. Za manipulacje w tachografie: od 10 000 do 20 000 zł.
4. Za prowadzenie działalności bez odpowiednich zezwoleń: od 2500 do 5000 zł.

Dodatkowe sankcje

1. Zatrzymanie pojazdu przez inspektorów ITD.
2. Wszczęcie postępowania administracyjnego.
3. Możliwość cofnięcia uprawnień transportowych.
4. Problemy z ubezpieczeniem w przypadku wypadku spowodowanego naruszeniem przepisów.

Podsumowanie

Prawidłowa eksploatacja tachografów cyfrowych wymaga systematycznego podejścia i znajomości obowiązujących przepisów. Kluczowe działania to regularna konserwacja urządzeń, właściwa obsługa kart kierowcy, przestrzeganie przepisów o czasie pracy oraz unikanie wszelkich manipulacji. Inwestycja w szkolenia kierowców i personelu zarządzającego flotą oraz współpraca z autoryzowanymi warsztatami to podstawa bezpiecznej i zgodnej z prawem eksploatacji. Pamiętajmy, że koszty związane z prawidłową eksploatacją tachografów są znacznie niższe niż potencjalne kary i konsekwencje prawne wynikające z naruszeń przepisów.

Spis źródeł

1. Rozporządzenie (WE) nr 561/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 marca 2006 r. w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego.
2. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 165/2014 z dnia 4 lutego 2014 r. w sprawie tachografów stosowanych w transporcie drogowym.
3. Ustawa z dnia 5 lipca 2018 r. o tachografach (Dz. U. 2023, poz. 324).
4. Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz. U. 2024, poz. 1070).
5. Rozporządzenie Ministra Przedsiębiorczości i Technologii z dnia 25 kwietnia 2019 r. w sprawie urządzeń niezbędnych do wykonywania instalacji, sprawdzania, przeglądów i napraw tachografów.
6. Dane Głównego Inspektoratu Transportu Drogowego dotyczące naruszeń przepisów tachograficznych.
7. Raporty Wojewódzkich Inspektoratów Transportu Drogowego z kontroli przestrzegania przepisów o czasie pracy kierowców.

Hashtagi

#TachografyCyfrowe #TransportDrogowy #CzasPracyKierowców #InspektoratTransportu #PrzepisyTransportowe #BezpieczeństwoDrogowe #FlotaSamochodowa

 

Jesteś zainteresowany podnoszeniem swoich kwalifikacji?

Skorzystaj z naszych usług.

Wróc na bloga