Co to są przewozy kabotażowe osób i jakie są zasady ich wykonywania?

Opracował: dr inż. Bogusław Madej

Kabotaż w przewozach osób to jedna z najbardziej dynamicznych i regulowanych form działalności na europejskim rynku transportu pasażerskiego. Coraz częściej przewoźnicy autobusowi oraz przedsiębiorstwa transportu międzynarodowego sięgają po tę opcję, aby zoptymalizować puste przebiegi i zwiększyć efektywność swoich operacji. W artykule wyjaśnimy, czym jest kabotaż osób, jakie wymagania należy spełnić oraz jakie zagrożenia i szanse niesie ze sobą jego legalna realizacja. Zapraszamy do lektury – to wiedza niezbędna nie tylko dla profesjonalnych przewoźników, ale także dla właścicieli firm i osób odpowiedzialnych za zgodność działalności z aktualnymi przepisami.

Spis treści

1. Definicja kabotażu osób
2. Podstawy prawne i główne regulacje UE
3. Warunki wykonywania przewozów kabotażowych
4. Niezbędna dokumentacja i procedury kontrolne
5. Odpowiedzialność i ryzyka prawne
6. Praktyczne aspekty i przykładowe sytuacje
7. Podsumowanie – kluczowe wnioski i wskazówki
8. Spis źródeł

Definicja kabotażu osób

Czym jest przewóz kabotażowy osób?

Kabotaż osób to zarobkowy przewóz pasażerów między dwoma miejscami w tym samym państwie przez przewoźnika, który swoją siedzibę ma w innym kraju UE lub EFTA. Tego typu przewozy możliwe są wyłącznie tymczasowo i jako uzupełnienie przewozu międzynarodowego.

1. 1. Przewóz musi być wykonywany przez przedsiębiorcę posiadającego ważną licencję wspólnotową.
   2. Możliwe jest wykonywanie przewozów kabotażowych pojazdami wykorzystywanymi uprzednio w ruchu międzynarodowym.
   3. Przewozy kabotażowe dotyczą regularnych, specjalnych lub okazjonalnych przewozów autokarowych i autobusowych.

Podstawy prawne i główne regulacje UE

Kluczowe akty i przepisy

1. 1. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1073/2009 z 21 października 2009 r. – ustanawia wspólne zasady dostępu do międzynarodowych przewozów pasażerskich autokarami i autobusami (art. 15, 16, 17, 19, 28).
   2. Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz.U. 2001 nr 125 poz. 1371 ze zm.) (art. 2, 4, 18, 24, 29).
   3. Pakiet Mobilności – m.in. regulacje określające czas odpoczynku, delegowanie kierowców i ograniczenia kabotażowe (aktualne na 2025 rok).
   4. Krajowe przepisy kraju, na terenie którego wykonywany jest przewóz kabotażowy.

Warunki wykonywania przewozów kabotażowych

Główne wymagania dla przewoźnika

1. 1. Posiadanie licencji wspólnotowej uprawniającej do międzynarodowego transportu osób.
   2. W przypadku kierowcy spoza UE – uzyskanie świadectwa kierowcy wydawanego przez GITD.
   3. Spełnienie warunków dotyczących pojazdów (osobowe powyżej 9 miejsc – w tym kierowca, autobusy i autokary).
   4. Wykonywanie przewozu wyłącznie pojazdem, który uczestniczył w przewozie międzynarodowym, będącym podstawą do rozpoczęcia kabotażu.
   5. Ograniczenie czasowe: przewóz kabotażowy może być wykonywany wyłącznie przez 7 dni od zakończenia przewozu międzynarodowego.
   6. Przestrzeganie okresu „cooling-off”: po serii operacji kabotażowych tym samym pojazdem w jednym państwie, musi zostać zachowana 4-dniowa przerwa.
   7. Limit przewozów: maksymalnie 3 przewozy kabotażowe w ciągu 7 dni w tym samym kraju docelowym.

Niezbędna dokumentacja i procedury kontrolne

Dokumenty i obowiązki przy przewozach kabotażowych osób

1. 1. Licencja wspólnotowa i wypis dla pojazdu biorącego udział w przewozie.
   2. Świadectwo kierowcy (dla osoby spoza UE/EFTA).
   3. Dokumentacja przewozowa z wyszczególnieniem każdego przejazdu (list przewozowy lub wykaz pasażerów – zgodnie z prawem kraju docelowego).
   4. Potwierdzenie realizacji poprzedniego przewozu międzynarodowego.
   5. Zapisy w tachografie zgodne z przepisami Pakietu Mobilności.
   6. W przypadku kontroli – udostępnienie kompletnej dokumentacji organom państwa przyjmującego.

Kontrole i sankcje

1. 1. Najczęstsze kontrole dotyczą legalności dokumentacji, przestrzegania limitów i okresu karencji.
   2. Naruszenie przepisów grozi wysokimi mandatami (np. do 5000 euro we Francji, 15000 euro w Niemczech), utratą reputacji przewoźnika oraz zakazem wykonywania transportu przez 2 lata na terenie kraju.
   3. Dane z tachografów i zgłoszenia w systemach jak IMI/SIPSI mogą być wykorzystywane do weryfikacji legalności przewozów.

Odpowiedzialność i ryzyka prawne

Kwestie odpowiedzialności i najczęstsze błędy

1. 1. Błędne lub niekompletne dokumenty mogą prowadzić do zatrzymania pojazdu i nałożenia kary administracyjnej.
   2. Naruszenie limitów przewozowych i czasu „cooling-off” to najczęstsze przewinienia kontrolne podlegające najwyższym karom.
   3. Utrata reputacji operatora skutkuje czasowym lub trwałym zakazem prowadzenia działalności transportowej na rynku UE.

Praktyczne aspekty i przykładowe sytuacje

Kabotaż na przykładach

1. 1. Przewoźnik z Polski dokonuje przewozu międzynarodowego do Francji, a następnie realizuje do 3 krajowych kursów we Francji tym samym autobusem w ciągu 7 dni.
   2. Po rozładunku pasażerów w przewozie międzynarodowym, przewoźnik sporządza dokumentację i rozpoczyna pierwszą operację kabotażową na trasie Lyon-Marsylia.
   3. Zanim ponownie powróci do kabotażu we Francji, po serii operacji musi odczekać 4 dni tzw. okresu cooling-off.
   4. W przypadku zatrudniania kierowców spoza UE/EFTA niezbędne jest posiadanie aktualnego świadectwa kierowcy oraz zrealizowanie zgłoszenia w systemie delegowania IMI/SIPSI.

Podsumowanie – kluczowe wnioski i wskazówki

Praktyczne podsumowanie i rekomendacje

1. 1. Znajomość i bieżąca aktualizacja przepisów to konieczność – kabotaż jest jednym z najczęściej kontrolowanych obszarów transportu osób w UE.
   2. Prowadź rzetelną dokumentację każdego przewozu (licencje, świadectwa, dokumenty przewozowe, tachograf).
   3. Planuj operacje z wyprzedzeniem, uwzględniając limity i okresy karencji oraz systemy zgłaszania kierowców (IMI, SIPSI).
   4. Szkol kierowców i menadżerów z zakresu obowiązujących norm oraz nowych wymogów w przewozie osób na trasach kabotażowych.
   5. Unikaj permanentnych praktyk kabotażowych w jednym kraju – kabotaż musi mieć charakter wyłącznie tymczasowy.
   6. W przypadku kontroli natychmiast udostępnij całość wymaganej dokumentacji – brak dokumentów grozi zatrzymaniem pojazdu lub wysoką sankcją finansową.

Spis źródeł

1. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1073/2009 z dnia 21 października 2009 r. w sprawie wspólnych zasad dostępu do międzynarodowego rynku usług autokarowych i autobusowych (art. 15, 16, 17, 19, 28).
2. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2006/126/WE oraz Pakiet Mobilności.
3. Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz.U. 2001 nr 125 poz. 1371 ze zm.).
4. Analizy branżowe TSL, raporty i komentarze eksperckie 2023–2025.
5. Orzecznictwo sądów administracyjnych i GITD w zakresie przewozów kabotażowych osób.
6. Opracowania specjalistyczne z zakresu prawa transportowego UE.

#TransportMiędzynarodowy #KabotażOsób #TransportPasażerski #LicencjaWspólnotowa #BezpieczeństwoTransportu #PakietMobilności #PrawoTransportowe

Jesteś zainteresowany podnoszeniem swoich kwalifikacji?

Skorzystaj z naszych usług.

Wróc na bloga